0 0 0000

Demokrasi böyle bir şey

Cumhuriyetin anayasada ifadesini bulan niteliklerine 'sözde değil özde bağlı' olmak yalnız cumhurbaşkanlığı makamına gelecek kişide aranacak bir özellik mi? Devletin diğer önemli makamlarını işgal eden kişiler anayasada sayılmış niteliklerden uzak, sözü-özü farklı tipler olabilirler mi?

Garip gelse de, hayatî önemde bir soru bu.

Genelkurmay Başkanı Org. Yaşar Büyükanıt'ın düzenlediği basın toplantısının medyaya nasıl yansıdığını hep birlikte gördük. Kimileri, “Org. Büyükanıt Tayyip Erdoğan'ın adaylığına geçit vermedi” biçiminde yorumladı konuya ilişkin sözleri, kimi ise aynı sözlerden Tayyip Erdoğan'ın Çankaya'ya giden yolda önünün açıldığı sonucunu çıkardı. Tartışma bitmiş değil; televizyonlar “Onu dedi” veya “Şunu demek istedi” tarzındaki yorumları ekranlarına taşımaya devam ediyor…

İyi de, cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı olmak isteyen kişilerin adaylık koymadan önce devletin herhangi bir görevlisinden veya kurumundan 'onay' alma zorunluluğu var mı? Cumhuriyetin nitelikleri arasında 'vesayet' sözcüğü geçiyor mu? O halde konuyu Genelkurmay Başkanlığı ile ilintilendirmenin anlamı ne?

Galiba her birimizin Cumhuriyet idealine 'sözde değil özde' bağlı olmamız gerekiyor…

Demokratik sistemlerde devletin nasıl yönetileceği bellidir. 10 diploması bulunan biri ile adını zar zor yazabilen birinin 'eşit' sayıldığı rejimin adıdır demokrasi. Ne yapalım, bu böyle. “Demokrasiye karşı olmak için sıradan bir seçmenle beş dakika konuşmak yeter” dediği de kayıtlara geçmiş olan bir İngiliz devlet adamı, bu 'gerçeği' özümsemede sorun yaşayanlara, “Demokrasi kötü bir yönetim biçimidir, ama ondan önce denenen diğerleri çok daha kötüydü” diye mukabele etmiştir.

Bu sebeple, sevinelim veya üzülelim fark etmiyor, demokratik bir sistemde devletin seçimle gelinen makamlarının kim veya kimler tarafından işgal edileceği çok basit kurallara bağlanmıştır. Türkiye örneğinde genel kural şudur: “18 yaş üstündekilerin her beş yılda bir kullandığı oyla Meclis oluşur; en çok oyu almış partinin genel başkanı hükümeti kurmakla görevlendirilir; kurulan hükümet Meclis'ten güvenoyu alır ve görevine başlar…” Cumhurbaşkanı da yedi yılda bir yine Meclis tarafından seçilir… Cumhurbaşkanı olacak kişide iki özel şart aranır: 40 yaşın yukarısında olması, yüksek okul mezuniyeti…

Nitelikleri arasında 'demokrasi' sıfatı da yer alan bir Cumhuriyet'te anayasada belirtilen bu basit şartların ötesini aramak abesle iştigal etmektir…

Ne yazık ki, kurallar böyle…

Amerika'da 2000 yılında yapılan seçimlerde, George W. Bush, seçmenin yaklaşık yarısının oy kullandığı başkanlık seçiminde oy kullananların yarısından azının oyunu alabildi. Seçim kilitlendi, devreye giren Yüksek Mahkeme, daha az seçmen oyu almasına rağmen daha fazla eyalette seçim kazandığı için Beyaz Saray'a Bush'u oturttu. Her beş Amerikalıdan dördü Bush'u beğenmiyor bugün; ancak kimsenin aklına kurallarla oynamak veya seçmenlerin çoğunun desteğine sahip olmadığını ileri sürmek gelmiyor…

Kural kuraldır çünkü…

Amerikalılar o sistemi yaklaşık 250 yıldır uyguluyorlar. Demokrasiye daha önce geçmiş ülkeler de var ve oralarda da basit kuralların çıkardığı sonuçları kimse sorgulamıyor. Hiçbir konuda, anayasada öngörülenlere ek şartlar talep eden veya 'devletin bir makamının onay vermesi' yazılı olmayan kuralını öne süren de yok…

Bu gerçeği, –biraz vakit alsa ve gürültülü olsa da– bizler de öğreneceğiz…

Yeni Şafak

Bu yazı 808 defa okundu.