0 0 0000

Rusya ile "derin" ilişkiler

CUMHURBAŞKANI Ahmet Necdet Sezer'in yarın başlayacak olan Rusya ziyareti, iki komşu ülke arasında ilişkilerin sıkı bir dostluk ve işbirliği dönemine girdiği bir aşamada gerçekleşiyor.

Bu ziyaretin, Rusya Federasyonu'nun kurulduğu tarihten bu yana bir Türk Cumhurbaşkanı'nın Moskova'ya yaptığı ilk resmi gezi olması, ilişkilerin ulaştığı noktayı hatırlatan göstergelerden biri.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Aralık 2004'te Türkiye'ye gelişinin ardından sıklaşan üst düzey karşılıklı ziyaret ve temaslar, Türk-Rus ilişkilerinin giderek "derinleştiğini" ortaya koyuyor.

Geçen ay Ankara'ya gelen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un da belirttiği gibi, bu ilişkiler Atatürk zamanından beri "en parlak dönemini yaşıyor".

Cumhurbaşkanı Sezer'in Moskova ziyaretinin işte böyle bir zemin üzerinde ilişkileri pekiştirmeye yönelik yeni bir adım oluşturması bekleniyor.

Altyapı tamam

Gerçekten son birkaç yılda atılan adımlarla Türk-Rus yakınlaşmasının altyapısı -çeşitli anlaşmalar ve ortak çalışmalarla- güçlendirilmiştir.

Ekonomik alanda işbirliği baş döndürücü bir hızla gelişmiştir. Halen ticaret hacmi 15 milyar dolar düzeyinde... Enerjide "Mavi Akım" ile gerçekleştirilen hamle (bir ölçüde Türkiye için bağımlılık oluştursa da) yeni işbirliği ufukları açıyor: Örneğin Rus doğalgazının dış pazarlara açılması için tasarlanan Samsun-Ceyhan (ve ötesi) boru hattı projesi gibi... Türkiye'ye Rus turist akımı, Rusya'da Türk yatırımları da ekonomik bağları giderek perçinliyor... Siyasal alanda geçmiş yıllardan çok farklı bir iklim oluşmuştur. İkili bazda ilişkileri zedeleyecek ölçüde ciddi bir sorun yok gibi. (Tabii, Ankara Rusya'nın Kıbrıs konusunda BM'de beklenen desteği hâlâ vermemesini bir "eksiklik" sayıyor)...

Ancak halen siyasal alanda iki ülkeyi birbirine yaklaştıran konular, görüş ayrılıklarına yol açan sorunlardan daha fazla. İki taraf da sorun çıkarabilecek konularda birbirlerinin hassasiyetini daha çok dikkate alıyor. Türkiye'nin Moskova'yı rahatsız eden ABD'nin "Karadeniz güvenliği" konusundaki taleplerine karşı çıkması bunun son örneği...

Ama Ankara ile Moskova'yı asıl yakınlaştıran, bölgesel sorunlar karşısındaki benzer, hatta ortak tavırlarıdır. Irak, İran, Suriye, Filistin gibi meselelerde Türkiye'nin aldığı pozisyon gerçekten Rusya'nınkine çok daha yakındır. Nitekim şu günlerde İran konusunda Türk diplomasisi Moskova ile yakın dirsek teması halindedir.

Kültürel boyut eksik

Bu yeni havanın oluşmasında dünya konjonktüründeki dönüşümün, SSCB'nin dağılıp ideolojilerin ve blokların eski anlam ve etkinliğini kaybetmesinin rolü büyük.

Yeni ortamda Türkiye ve Rusya, çıkarları açısından, artık kendilerini birbirlerine daha yakın hissediyorlar. Ankara ve Moskova eski güvensizliği aşmak ve yeni bağlar kurmak konusunda, aynı arzuyu ve iradeyi paylaşıyorlar.

Ne var ki, ilişkileri "derinleştirme" bağlamında yapılması gereken daha çok şey var. Bunlardan biri de, şimdiye kadar ihmal edilen kültürel ilişkilerdir. Bu alan henüz son gelişmelerden ekonomi ve siyaset kadar nasibini alamamıştır. Şimdi ilişkilerin bu boyutuna da el atmanın zamanı gelmiştir.

Bu yazı 932 defa okundu.