0 0 0000

Bir komplo teorisi

ABD Merkez Bankası’nın (FED) yeni kararlar aldığı, piyasaların biraz rahatladığı nisan ayında Referans gazetesi, “Soros’un felaket senaryosu”nu haber veriyordu:

“Ünlü spekülatör George Soros şu anda yaşanan mali krizin 1929’daki Büyük Buhran’dan bu yana görülen en kötü kriz olduğunu belirtti ve piyasalar hafif bir toparlanma yaşıyor olsa da bu yıl sonuna doğru daha sert düşüşler yaşayacağı yönünde uyardı...”

Ve işte o “sert düşüşler”i yaşıyoruz!
Soros’unki bir öngörü müydü? Fakat “Turuncu Devrim”leri yaptıran efsanevi Soros bu kadar masum olabilir mi?! Mali piyasaların büyük aktörleri, mesela “Beynelmilel Yahudi, Siyonizm, emperyalist kapitalistler” falan tarafından hazırlanan bir planı biliyor, ona göre konuşuyor olamaz mıydı?! Hatta yeni bir vurgun peşinde de olabilir!
İşte bakın, 19 Eylül tarihli gazetelerin ekonomi sayfasında şöyle haberler var: “Kriz Soros’a yaradı, Bill Gates 2 milyar dolar kaybetti!”

Komplo mantığı

Bu yazdıklarım tipik bir ‘komplo teorisi’ örneğidir: Yani sonuçlara bakıp sebep uydurmak, birilerinin komplo yaptığına hükmetmek ve hükmümüzü ‘doğrulayacak’ olguları ‘alt alta, yan yana’ koyarak bir komplo resmi çizmek...
Kriz’i komplo sanmak; “Turuncu Devrim”lerin ardındaki siyasi ve sosyolojik faktörleri görmeyip “komplo”ya bağlamak... (Niye Afganistan’da, Zimbabve’de Turuncu Devrim yok?!)
Daha ‘sofistike’ teoriler de uydurabiliriz: Soros’un kazanıp Gates’in kaybetmesi, “Tekelci kapitalizmde finans kapital vurgununun bir simgesidir!” falan...
Halbuki, Soros nisan ve mayıs aylarında Financial Times ve Daily Telegraph gazetelerinde niye böyle düşündüğünün gerekçelerini anlatmıştı: Finans kesimi, düzensizlik yüzünden, reel kesime göre aşırı büyümüştür, şişmiştir; yükselen petrol fiyatları da büyük bir köpük yaratmıştır... Ekonomilerde böyle durumlarda kriz patlar, şişkinliği de köpükleri de silip süpürür; şimdi de olacak.
Ekonomi bilimi, iktisat tarihi ve yaşadığı spekülasyon dünyasındaki tecrübeler Soros’un böyle düşünmesini sağlamıştı.
Böyle düşündüğü içindir ki, Soros, mali piyasaları ‘düzenlemesiz’ bırakmayı savunan “piyasa köntencileri”ni sürekli eleştirir; şimdi de Obama’yı destekliyor.

Piyasa iyidir...

Bizde de Kemal Derviş, Ercan Kumcuoğlu, Osman Ulagay, Salih Neftçi, Gazi Erçel gibi saygın iktisatçılar da bilgi ve gözlemlerine dayanarak aynı öngörüde bulunmuşlardı. Hatta eski FED Başkanı Greenspan de bu kaygıyı taşıyordu.
Ama “köktenci piyasacılar” iyimserdi. Büyük krizin ilk işaretlerini sıradan bir dalgalanma sandılar, “piyasa düzeltir” diye düşündüler.
Olay çok karmaşık olduğu için farklı farklı görüşler, değişik iktisadi doktrinler var elbette.
Belki şunu söylemek mümkün: Piyasa iyidir ama hastalanınca tedavi hatta bazen ameliyat gerekebilir; tekrar iyi işlesin diye...
Şimdi “komplocular” bu yazımdan hiçbir şey anlamayıp “Soros’u savunuyor” diyebilirler. Soros’u morosu savunmuyorum. Komplo mantığının bir zihin hastalığı olduğunu anlatmaya çalışıyorum. Bilgiyi, bilimi, gözlem ve deney metodunu, analitik düşünceyi savunuyorum, farklı bakış açılarının yararının doğal olduğunu savunuyorum...

Milliyet

Bu yazı 1,140 defa okundu.