0 0 0000

Söz olsun: Beyaz Saray'da Siyah başkanın önünde tövbe edeceğim!

"ABD-Irak Güvenlik Anlaşması"nın¹, Bağdat'a, ülkedeki taraflara², komşulara ne getirip götüreceği üzerinde etraflıca durulmuş değil.

Ama daha önemlisi bu anlaşma ABD'ye ne getiriyor, o da belli değil!

Bu garip bir durum. Çünkü genel hatlarından anlaşıldığı kadarı ile ABD çekip-gidecek, o kadar...

Bu gerçekten mümkün mü? Öyle ise, ABD'ye ve özellikle de Başkan Bush'a ciddi bir özür borçluyuz...

Çünkü geriye sadece "Irak'ın özgürleştirilmesi" amacı kalıyor...

           *   *   *

Peki ama-bu satırların yazarı da dahil-örneğin petrol/enerji konularında, BOP meselesinde ABD'yi suçlayan akl-ı evvellerin kehanetleri ne oldu?

4 binden fazla insanını ve kimi tahminlerine göre 1 Trilyon dolarını kaybeden ABD, tüm kalbiyle demokrasi ve özgürlük adına mı hareket etti?

Gerçek buysa,  "Saray"ın leke tutmaz "beyaz" duvarları önünde diz çökerek günah çıkarmaya hazırlanmamız lazım.

           *   *   *

Fakat bir türlü Şeytan dürtmesini durduramıyorum...

ABD bu kadar yıldan ve emekten sonra, Basra Körfezi'nin güvenliğini sağladı mı?

İran'la arasındaki meseleyi çözüp, Irak'a huzurlu bir doğu sınırı bıraktı mı? Kuzey'deki Kürtler ABD gittikten sonra ne olacak?

Dünyanın bütün dengelerinin üzerinde durduğu petrolü yeterince garantiye aldı mı? ABD sonrası Irak'ın iç dengeleri ve güvenliği temin edildi mi?

Anlaşma bu soruları yanıtlamıyor. Sadece, ABD 2011'de "tamamen gider" diyor.

           *   *   *

Bunlar çözülmeden veya 2011'e kadar çözülmeden ABD'nin bölgeden çıkması imkansız.

Mesele "nasıl çözüleceğini" bilmek... Çünkü hepsi Türkiye'yi bağlıyor.

           *   *   *

Bildiğimizi yazalım...

Muvaffak el Rubai³ verdiği kapsamlı bir röportajda⁴, "Irak geleceğini nerede görüyor" sorusuna, "Biz yatay düşünmemeye, doğuya ve batıya doğru düşünmemeye çalışıyoruz. Çünkü Doğu'da İran var. Sağ tarafta ise Arap-İsrail savaşları. Filistin sorunu var. (Suriye'yi atlamış. NE) Dikey düşünüyoruz. Kuzey'de Türkiye ve Avrupa, Güney'de Körfez İşbirliği Konseyi var. Yeni Irak kimliğinde dikey ilişkiler belirleyici olacaktır" yanıtını veriyor.

Buradan anlaşılması gereken Bağdat'ın ve Washington'un bakışı olmak zorunda. Çünkü alternatif üretmek Irak'ın elinde değil.

Bu tablo siyaseten Batı yanlısı bir Irak'ı tasvir ediyor. İran ve etkisi sorun olarak duruyor. Yeni Irak dikeyse, "yatay-doğu" nasıl halledilecek?

           *   *   *

Yanıtı İngiliz gazetesi "The Guardian" vermiş⁵: "ABD İran'a hâla saldırabilir. (Seçilseydi) John McCain'in İran saldırı için koalisyon oluşturma çabasıyla Avrupa başkentlerini turladığını tahayyül edin. Kimseyi bulabilir miydi? Ama Obama geldiğinde kesinlikle farklı sonuç alacaktır. Obama'nın Başkanlık döneminde İran'a yönelik bir uluslararası bir girişim daha mümkün olabilir".

Böylece İran, kısmen de Körfez sorunu çözülmüş oluyor.

           *   *   *

Ama neticede bu bir öngörü. Gerçekliğini zaman gösterecek.

Yine de benim asıl meraklandıran petrol konusu. ABD, petrol ihtiyacını nasıl giderecek?

Irak-ABD stratejik anlaşmasının bilinmeyen enerji boyutları, merkezi hükümete yabancı şirketlerle anlaşmalar yapma olanağı sağlamış olabilir.

Bu yeterli değil. ABD'nin daha çok petrole ve nispeten daha güvenli enerji yollarına ihtiyacı var.

Adres "dikey" olmalı! Kuzey Irak'daki enerji rezervleri bunun için uygun. Buna karşın, boyutları Türkiye'yi ciddi biçimde etkileyen iki önemli sorun bulunuyor.

1. Bağdat, Irak'ın Kuzeyi'ne kendi başına petrol anlaşmaları yapmasına kızıyor. Karşı çıkan itirazlarda da bulundu. 2. Yukarıda zikrettiğimiz post-ABD döneminde Kuzey'in durumu ne olacak sorusu.

           *   *   *

Irak'ta bulunan "tüm taraflarca" zikredilen idari düzen, federatif bir yapılanmanın olacağı yönünde. Ama kuzeyin federatif olması, kendi başına petrol anlaşmaları yapmasına imkan veriyor mu?

Birçoğuna göre "hayır". Ama Barzani'ye-bana kalırsa ABD'ye göre de(!)-öyle; "Kürt liderliği 2005'te 'ABD destekli' ve karşılıklı ödüne dayalı bir anlaşmayı kabul etmişti; buna göre, merkezi hükümet mevcut petrol sahalarını yönetme yetkisini sahip olacak, fakat yeni sahalar sadece bölgelerin yetki alanı dahilinde bulunacaktı. Bölgemizde çalışmaları için-bazı ABD şirketleri de dahil-yabancılarla kontrat imzaladık. Basitçe anayasayı uyguluyoruz^"6.

Anlaşalıyor ki Kuzey petrol çıkarmaya ve ABD ile paylaşmaya devam edecek. Peki ya 2'inci sorun?

           *   *   *

ABD'nin Kuzey Irak'ta "üs"lenmesi teorisinin mevzu-bahis anlaşmayla suya düştüğü varsayılırsa, bölge, bir başka gücün hamiliğine sığınacaktır!

"Dikey düşünürseniz" tek yanıt bulunuyor: Türkiye. Ankara-Erbil arasında son zamanlara iyice ısınan yakınlaşma bu sürecin güçlü işaretlerini veriyor.

Peşisıra bir seri sorunu sürükleyeceği de aşikar. Hemen akla geleni, Tahran-Ankara gerginliği.

Başka fikirleri, daha doğrusu şüpheleri olanlar da var. Doç. Dr. Celalettin Yavuz ilgili makalesinde şöyle bir soru açmış; "ABD gerçekten de tüm askeri üslerini boşaltacak mıdır? Boşalttığı taktirde Iraklı Kürtler'in geleceğini nasıl olacaktır?.... Acaba 2011 sonuna kadar bu "ajan" devletin kurulması mı planlanmaktadır?"⁷

Doğru bir soru. Ama Sayın Yavuz, Türkiye ve Kuzey Irak arasındaki yakınlaşmanın, ABD'nin çekilmesinden sonraki pozisyonu hakkında bilgi vermiyor.

Oysa onu arıyoruz.

Herhalde, Türkiye hamiliğinde bir ajan devletin kurulması da gerçekleşecek olamaz!

Zaten artık bu da olursa, söz veriyorum, bu sefer Beyaz Saray'ın ve siyahi Başkan'ın önünde gözyaşları dökerek, "Tanrı Amerika'yı korusun" diye tövbe edeceğim... 

-----------------------

¹ Bu anlaşmanın başlangıçtaki adı ve bana göre de aslı; 'ABD-Irak Stratejik Güvenlik Anlaşması'dır. Sonra muhtemelen yanlış imaj ve ilgilileri kaygılandırmama düşüncesiyle bugünkü ismini aldı.

² Ülkenin kuzeyindeki oluşuma, Şiilere ve Sünnilere (Araplara).

³ Irak Güvenlik Danışmanı.

⁴ 6NEWS televizyonunun görüşmesi. Bu söyleşinin tam metni, Dünya Gündemi Gazetesi'nde tam sayfa olarak yayınlandı. Sayı: 206, Say: 6.

⁵ 'The president-elect is not a dove he is just a much smarter hawk', Jonathan Freedland, The Guardian, 12 Kasım.

⁶ 'Kurdistan Is a Model for Iraq', The Wall Street Journal, Mesud Barzani, 12 Kasım.

⁷ 'Irak'ta ABD geleceği', Doç.Dr. Celalettin Yavuz, TÜRKSAM, 18 Kasım.

Bu yazı 3,989 defa okundu.