0 0 0000

Yeni ilaçların dayanılmaz cazibesi

Dün Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü’ nün sedef hastalığı tedavisinde kullanılan Raptiva isimli ilacın risklerinin yararlarından fazla olduğu gerekçesiyle ilacın ruhsatını askıya aldığı haberini okuduk gazetelerde.

Bu satışı yasaklanan ne ilk ne de son ilaç. Bir ilacın piyasaya çıkabilmesi için yıllarca süren çalışmalar gerekiyor. Bu iş için milyonlarca dolar harcanıyor. Buna rağmen etkili ve güvenilir olduğu iddiası ile eczanelerde satılmaya başlanan pek çok ilacın bir süre sonra ya umulduğu kadar etkili olmadığı veya çok ciddi yan etkileri olduğu anlaşılıyor ve ilaç apar topar piyasadan çekiliyor.

YENİ İLAÇ MUCİZE İLAÇ MI?
Bizde de tüm dünyada da, hem doktorlar ve hem de hastalar yeni çıkan ilaçlara çok meraklıdırlar. Özellikle de astım, diyabet, hipertansiyon… gibi bir ömür boyu devam eden hastalığı olanların pek çoğu yeni çıkacak ‘mucize bir ilaç’ bekler dururlar, doktorlarını yeni ilacı yazmaya zorlayabilirler.
Böyle, kronik yani uzun süre devam eden bir hastalığı olan insanların bu beklentilerini hoş görebiliriz, ama ya doktorlara ne demeli? Birçok doktor da yeni çıkan ilaçlara çok meraklıdır ve bunları yazmaya bayılır.

Bu dayanılmaz cazibenin çeşitli nedenleri vardır.
Bazı doktorlar literatürü ve tıptaki gelişmeleri gerçekten de yakından, günü gününe izlerler. Yeni bir ilacın etki mekanizmasını, kısa ve uzun dönemdeki etkilerini ve yan etkilerini, benzerlerine göre üstünlüklerini ya da olumsuzluklarını, fiyatını… kısaca tüm özelliklerini ilaç daha piyasaya çıkmadan bilirler. Başkaları için ‘yeni’ olan bu ilaç, bu tür doktorlar için yeni değil, ‘beklenen’ bir ilaçtır.
Bazı doktorlar, yeni çıkan bir ilacı, sadece firmanın yaptığı tanıtım sayesinde tanırlar. Daha öncesinde böyle bir ilaç hakkında hiçbir bilgileri yoktur. Bunlar, yeni ilacı yazmakla tıp literatürünü yakından izlediklerini sanabilirler veya hastalarına bu izlenimi vermek isteyebilirler. Yeni ilacı yazmamayı meslektaşlarından geri kalmak gibi görebilirler.

Bazı doktorlar ise, safiyane bir şekilde, en yeni ilacın en iyi veya en etkili ilaç olduğunu, yeni ilacı yazmakla görevlerini en iyi şekilde yaptıklarını zannederler.

Bazı doktorlar için yeni ilaç, yurtiçi, yurtdışı seyahat, beş yıldızlı otellerde yeme-içme, eğlence, gezme-tozma ve çeşitli hediyeler demektir.

İlaç firmalarının da doktorları kendilerine özgü yöntemlerle (!) yeni ve de elbette çok pahalı ilaçlarını yazdırmada inanılmaz bir becerileri vardır.

YENİ İLAÇ TEHLİKELİ İLAÇTIR
Ben birçok ilacın, hatta daha doğrusu bütün yeni ilaçların yeterli klinik tecrübe kazanılmadan piyasaya sürüldüğü inancındayım. Çünkü, şu geçtiğimiz  yıllar içinde bile en azından 4-5 ilaç piyasaya çıktıktan bir süre sonra tehlikeli ve ölümcül olabilen yan etkileri nedeniyle satıştan çekildi.

 Benim için ‘yeni ilaç tehlikeli ilaçtır’. Göğüs hastalıkları ile ilgili literatürü yakından takip etmeme karşılık, yeni çıkan bir ilacı kullanmakta hiç aceleci olmam. Çeşitli vesilelerle, çok bilen meslektaşlarımın ‘Aaa, Ahmet Hoca, hâlâ bu ilacı mı yazıyor, bunun yenisi çıkalı yıllar oldu’ sözünü hemen her gün hastalarımdan duyarım ve güler geçerim. Elimde etkinliğini de, yan etkilerini de çok iyi bildiğim, tanıdığım güvenilir bir ilaç varken, bir maceraya atılmanın anlamı var mı? Tabii, yeni çıkan bir ilacın benzerlerine göre daima en azından birkaç, bazen 10 misli veya daha çok pahalı olduğunu da unutmamak gerekir.

PEKİ, YENİ İLAÇLARI HİÇ Mİ KULLANMAYALIM?
Elbette yeni çıkan ilaçlara körü körüne karşı değilim. Bunların, bazı hastaların yaşamlarını nasıl mucizevî bir şekilde değiştirebileceğini, birçok hastayı ölümden döndürebileceğini, ya da yaşam kalitesini artırabileceğini çok iyi biliyorum. Bugün başarıyla kullandığımız her ilacın geçmişte yeni bir ilaç olduğunun da, tabii ki bilincindeyim. Ama yeni bir ilacın, tanıyan tanımayan her hekim tarafından bilinçsizce yazılmasına da kesinlikle karşıyım. Çünkü piyasaya çıkan hiç bir yeni ilaç yeterince güvenilir değildir.

Elbette araştırmalar yapılmalı, yeni ilaçlar bulunmalı ve kullanılmalıdır. Buna kim karşı çıkabilir ki. Ama bunun da mâkûl bir yolu, yöntemi olmalıdır.

 

Bu yazı 1,737 defa okundu.