En Sıcak Konular

Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta



Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
0 0 0000

20 soruda Domuz Gribi



Dünya Sağlık Örgütü, cumartesi günü yaptığı açıklamada domuz gribinin 36 ülkede görüldüğünü, 8 bin 500’ den fazla insanın hastalandığını ve bunların 72’ sinin öldüklerini bildirmişti. Bugün hastalığın Hindistan ve Türkiye’ de de görülmesiyle ülke sayısı 38’e çıkmış oldu.

Her geçen gün daha çok ülkede hızla artan oranlarda görülen domuz gribi hakkında akla takılan soruların cevaplar şunlar:

Grip virüsleri kaç çeşittir?
Gribe neden olan virüslere grip veya influenza virüsleri ismi verilir. Bunların A, B ve C olmak üzere üç farklı tipi vardır. Dünya çapında salgınlara ve daha ağır belirtilere yol açan A tipi virüslerdir. B tipi virüsler daha küçük salgınlara neden olurlar. C tipi virüsler ise insanlarda ciddi bir hastalık yapmazlar.

A tipi virüslerin de kendi içlerinde yüzeylerinde yer alan H ve N antijenlerine göre farklı alt grupları vardır. Bunlar, bu antijenlerdeki farklılıklara göre H1N1, H3N2, H5N1…şeklinde isimlendirirler. 16 farklı H ve 9 farklı N alt tipi vardır.

İnsanlarda, bugüne kadar hastalık ve salgın yapmış olan A tipi virüslerin başlıcaları H3N2, H2N2, H1N1 ve H1N2’dir.

İnsan ve hayvan grip virüsleri farklı mıdır?
A tipi grip virüsleri, insanlardan başka ördek, tavuk gibi kümes hayvanları ve kuşlarda, domuz, balina, at ve fok gibi hayvanlarda da bulunabilir.

Kuşlarda A tipi virüslerin alt tiplerinin hepsinin de hastalık yapabilmelerinin mümkün olmasına karşılık, insanlarda ve diğer hayvanlarda ancak belli bazı tipler hastalık yapabilirler.

H1N1 ve H3N2 tipleri domuzlarda, H7N7 ve H3N8 ise atlarda salgınlara neden olmuştur.
Belirli bir türde hastalık yapan bir virüs diğer bir türe de bulaşabilir ve onlarda da hastalık yapabilir. Mesela, 1998 yılına kadar domuzlarda sadece H1N1 tipi virüs hastalık yaparken, bu yıldan itibaren insanlarda hastalık yapan H3N2 tipi virüs domuzlara geçmiş ve onlarda da hastalık yapmaya başlamıştır.

Domuzlarda hangi grip virüsleri görülür?
Bugüne kadar domuzlardan 4 tür A tipi grip virüsü izole edilmiştir. Bunlar H1N1, H1N2, H3N2 ve H3N1’ dir. Bu son salgında izole edilen H1N1 türü bir virüstür.

Domuz gribi virüsü H1N1 tüm dünya domuzlarında görülen bir virüstür. H1N1 türü klasik domuz virüsü bir domuzdan ilk defa 1930 yılında izole edilmiştir. Dünyadaki domuzların yüzde 25’ inde H1N1’ e karşı antikorlar olduğu bilinmektedir.

Bu virüsler domuzlarda tüm yıl boyunca bulunabilir, ancak salgınlar daha çok kış mevsiminde ortaya çıkar. Domuz gribi virüsleri çok bulaşıcı olmakla beraber hastalanan domuzlarda ölüm ihtimali düşüktür.

Domuzlardaki grip neden çok önemlidir?
Tüm diğer grip virüsleri gibi domuz gribi virüsleri de sürekli olarak değişirler. Domuzları diğer hayvanlardan farklı kılan özellik bunların hem insan hem kuş ve hem de domuz virüsleri ile enfekte olabilmeleridir. Domuzlara farklı türlerden virüsler bulaşırsa bunların karışımından yepyeni bir virüs doğabilir.

Nitekim bu son salgına yol açan H1N1 tipi virüsün insan, domuz ve kuş grip virüslerinin karışımından ortaya çıktığı anlaşılmıştır.

Domuz gribi nedir?
Domuz gribi, A tipi grip virüslerinin sebep olduğu bir solunum
yolları enfeksiyonudur. Bu hastalık domuzlarda ani ateş yükselmesi, öksürük, burun ve gözlerde sulanma, hapşırma, solunum zorluğu, gözlerde kızarma ve iştahsızlık gibi belirtilere yol açar. Domuz gribi virüsleri doğrudan domuzdan domuza yakın temasla veya virüslerle kirlenmiş cisimlerle bulaşır.  

Domuz gribinin normal gripten farkı var mıdır?
Domuz gribinin sebep olduğu hastalık tablosunun insan grip virüsleri ile ortaya çıkan hastalıktan bir farkı yoktur. Gribin tipik belirtileri 40 dereceye kadar çıkan ateş, baş, eklem ve kas ağrıları, öksürük, halsizlik ve iştahsızlıktır. Bazı hastalarda burun akıntısı, burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, bulantı, kusma ve ishal de görülebilir. 

Domuz virüsü insanlara nasıl bulaşır?
Hastalık, gripli kişinin öksürmesi, aksırması, hatta konuşması sırasında havaya saçılan virüslerle veya bunlarla kirlenmiş eşyalara temas edilmesiyle bulaşıyor. Gripli kişi hapşırdığında ağzını eliyle kapatmasıyla eline bulaşan virüsler de hastalığın yayılmasında büyük önem taşıyor.

Domuz virüslerinin insanlara bulaşması olağan değildi, ama domuz gribinin insanlarda seyrek de olsa hastalık yapabildiği bilinmekte idi. Bunlar çoğu zaman domuz endüstrisinde çalışan işçiler gibi domuzlarla doğrudan temasları olan kişilerdir. Mesela, 1988 senesinde Wisconsin’de görülen domuz gribi salgınında virüslerin insandan insana geçtiğine dair örnekler vardır, ancak bu o zaman bir salgına dönüşmemiştir.
  
İnsan H1N1 virüsü ile domuz H1N1 virüsü aynı mıdır?
İnsan ve domuz H1N1 virüsleri antijenik olarak birbirlerinden çok farklıdırlar. Bundan dolayı da grip aşılarında insan H1N1 vürüsü bulunduğu için bu aşının domuz gribine karşı koruyucu etkisi yoktur.

Domuz gribi neden tehlikelidir?
Şu sırada Meksika’ dan başlayan domuz gribi salgının korkutucu olan
tarafı, bu salgındaki virüslerin önceki domuz gribi virüslerinden farklı olarak domuzlardan insanlara ve insanlardan insanlara kolay bulaşmasıdır.

İnsanların bağışıklık sistemi domuz H1N1 virüsü ile daha önce hiç karşılaşmamış olduğu için virüs bulaşan her insan hastalanmaktadır. Nitekim virüs bu özelliği sebebiyle de kısa zamanda 40’ a yakın ülkede binlerce insana bulaşmıştır.

Domuz gribi öldürücü bir hastalık mıdır?
Domuz grip virüsünün insanlarda yaptığı hastalık öldürücü olmakla beraber olayın sevindirici tarafı hastalığın ölümlere yol açma oranının çok yüksek olmamasıdır.
Domuz gribi son iki ay içinde 8 binden fazla insanda görülmüş, bunların 70 kadarı ölmüştür. Buna göre domuz gribinin insanlarad ölüme yol açma oranı yüzde birin de altındadır.
Bu virüsün domuzlarda da ölüme yol açma oranı da yüzde 1-4 arasında değişmektedir.

Nasıl teşhis edilir?
İnfluenza A virüsünün teşhisi solunum yolları salgılarında virüsün gösterilmesiyle olur. Hastanın kanında girp virüslerine karşı oluşmuş antikorların ölçülmesiyle de teşhise varılabilir.

Hastalar kaç gün süreyle virüs saçarlar?
Grip hastaları genel olarak 4-5 gün süreyle etrafa vürüs saçarlar, ama bazı kişilerin özellikle de çocukların on günden fazla virüs yayabildikleri unutulmamalıdır.

Hastalık virüsü aldıktan ne kadar sonra belirti verir?
Grip hastalığının ortalama kuluçka süresi birkaç gündür, ancak bu süre bazen bir haftayı da bulabilir. Bu sebeple hasta kişilerle temas ettikleri bilinen insanların bir hafta süreyle dikkatle izlenmeleri gerekir.

Domuz gribinden korunmak için neler yapılmalıdır?
Grip olmamanın tek çaresi hasta kişilerle temas etmemektir. Evinizde oturur, kapı dışına çıkmazsanız grip de olmazsınız. Ama işe gidiyor, otobüse, trene biniyor, kapalı ortamlarda bulunuyorsanız grip salgınından etkilenmemeniz çok zordur, çünkü grip virüslerinin bulaşıcılıkları çok fazladır.

Gripten korunmada, salgınlar sırasında mümkün olduğunca ‘kapalı mekânlarda bulunmamak, tokalaşmamak, göz veya başla selamlaşmak, elleri sık sık yıkamak çok önemlidir.

Grip belirtileri gösterenler de evde istirahat etmelidir. Böylece hem hastalığı daha çabuk atlatırlar ve hem de başka insanlara virüs bulaştırmamış oluyorlar.

Gribe karşı bağışıklığı güçlendirmek için neler yapılmalıdır? 
Gribe karşı alabileceğiniz tedbirlerden biri de düzenli yapılan egzersizlerdir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, düzenli egzersizin bağışıklık sistemini kuvvetlendirebileceğini ve grip ve diğer enfeksiyon hastalıklarını önlenmesinde önemli rolü olabileceğini ortaya koymuştur.  

Hastalıklardan korunmada önerilen egzersiz, herkesin kolayca uygulayabileceği, her gün 30 dakika süreyle tempolu bir şekilde yürümektir.   Bu efor sonrası bir miktar terlenilmesi ve solunumun da biraz hızlanmış olması gerekir, ama nefes nefese de kalınmamalıdır.

Egzersiz sırasında vücut ısının yükselmesi de enfeksiyonlarla savaşta çok önemlidir. Çünkü ateş birçok bakteri ve virüsün üremelerini durduran önemli bir etkendir.

Gripten korunmak için diyette nelere dikkat edilmelidir?
Gripten koruyan özel bir besin yoktur, ama bağışıklığı güçlendirmek için bol sebze ve meyve yenmelidir. Sofranızdan tavuk suyuna sebze çorbasını eksik etmeyin. Bol sıvı alın. Kokusundan rahatsız olmayacaksanız sarımsak da gribe karşı koruyucu olabilir.

Büyüklerimizin üşütmelere ve gribe karşı önerdikleri havuçlu, patatesli, kerevizli, soğanlı, maydanozlu tavuk suyuna çorbanın soğuk algınlığı ve grip belirtilerini gidermede etkili olduğu artık bilimsel olarak da kanıtlanmıştır.

Antibiyotikler faydalı mıdır?
Grip tedavisinde amaç, hastalık belirtilerini gidermek ve hastayı rahat ettirmektir. Antibiyotik kullanmak gereksiz, hatta zararlıdır. Çünkü virüslere antibiyotiklerin hiçbir etkisi yoktur.  Antibiyotikler komplikasyonlar için doktor önerisiyle kullanılabilir.

Öksürük şurupları ve grip ilaçlarının da genellikle hiçbir yararları olmadığı gibi, yan etkileri hastaları daha çok rahatsız da edebilir.  Özellikle 6 yaşından küçük çocuklara bu tür ilaçları vermekten olabildiğince kaçınmalıdır.

Karaciğerde yağ birikimi, beyin içi basınçta aşırı yükselmeye yol açan Reye sendromuna karşı da, 16 yaşından küçüklere ateş düşürücü olarak aspirin verilmemelidir. 

Grip virüslerine etkili ilaçlar var mıdır?
Grip tedavisinde kullanılan başlıca dört grup ilaç vardır. Bunlar amantadine, rimantadine, oseltamivir ve zanamivir’ dir. Domuz virüslerinin çoğu bu ilaçlara hassas iseler de son salgına yol açan virüslerin yol açtığı hastalığın tedavisi ve önlenmesi için oseltamivir ve zanamivir tavsiye edilmektedir.
Bu ilaçlar, özellikle risk grubunda olan hastalarda belirtileri hafifletmek ve hastalık süresini kısaltmada yararlıdır. Ayrıca, hastalığın bulaştırıcılığının ve gribe bağlı komplikasyonların azaltılmasında da etkilidirler. Bunların ilk 30 saat içinde alınması gerekir.
Bu ilaçların gribin bulaşmasını önleyici etkisi yoktur.
 
Domuz gribinin aşısı var mıdır?
Domuz gribini önlemek için domuzlara uygulanan bir aşı vardır, ancak henüz insanlara uygulanabilecek bir dmuz gribi aşısı yoktur. Her sene yapılan standart grip aşısı domuz H3N2 türüne karşı bir miktar koruma sağlayabilir, ancak aşının domuz H1N1 türü virüse karşı koruyuculuğu hiç yoktur.

İnsanlar için domuz gribi aşısı ne zaman çıkabilir?
Bu aşının üretimi ve yaygın olarak kullanıma sürülebilmesi için en az 6 aylık bir süreye iht,yaç vardır.

Neler yapılmalı?
Grip belirtisi gösteren kişiler hemen doktora başvurmalı ve kesinlikle topluma karışmamalıdır. Bu kişiler öksürüken veya hapşırırken ağız ve burunlarını kağıt mendille kapamalı ve mendil daha sonra çöpe atılmalıdır. Eller sık sık , günde ortalama 10 kere su ve sabunla yıkanmalıdır. Bu amaçla özel bir sabun veya dezenfektan kullanmanın bir farkı yoktur.

Başkalarının kullandığı eşyalara temas edilmemelidir. Eller göz, burun ve ağza değdirilmemelidir.



Bu yazı 3,171 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 31 Ekim 2014 Günde 3 bardak süt kemik kırığı ve ölüm riskini artırıyor
    • 14 Mayıs 2013 Akademik sahtekârlık geleneğinin kime ne zararı var
    • 11 Aralık 2012 Yakında ruh hastası olmayan kalmayacak
    • 9 Ekim 2012 Bir Türk tıp alanında Nobel alabilir mi?
    • 3 Ekim 2012 Burun damlaları ile aldatılıyor muyuz?
    • 2 Ekim 2012 Kimi kime şikâyet edelim?
    • 1 Ekim 2012 Türkiye'de mamografi taramaları rezaleti
    • 16 Eylül 2012 Mamografi taramalarına karşıyım
    • 10 Eylül 2012 Modern tıbbın son numarası: Aşırı teşhis
    • 8 Eylül 2012 Mamografi kanser riskini arttırıyor
    • 7 Eylül 2012 Benzer ilaç nedir?
    • 28 Ağustos 2012 Meme taraması saç taramaya benzemez
    • 14 Ağustos 2012 Antibakteriyel ürünlerdeki büyük tehlike
    • 6 Ağustos 2012 Sağlıklı suda hiçbir mikrop olmamalıdır
    • 30 Temmuz 2012 Enerji içecekleri yasaklanmalıdır
    • 23 Temmuz 2012 Damacana mı musluk suyu mu?
    • 10 Temmuz 2012 İlaç tanıtımında bundan iyisi Şam'da kayısı
    • 23 Haziran 2012 Bir sağlık haberi skandalı
    • 13 Haziran 2012 Ot-Çöp tüccarlarından alacağımız dersler de var
    • 17 Nisan 2012 Sönmez gene döndü

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    4,539 µs