0 0 0000

Rastlantı ya da saltus mortalis

‘her yazı yazdığımızda başka birini konuştururuz’.

deleuze

sorun kurgusal ise çözümün kurgusal olmaması mümkün mü?

wagner kanunu var, siyasal bilgiler fakültesi’nde okuyan kesin bilir, okuduğundan bilir, devlet tarafından üretilen mal ve hizmetlere yönelik talebin gelir esnekliği birden büyüktür, şu demektir, insanların gelir düzeyi yükseldikçe kamu hizmetlerine olan talep gelir düzeyindeki yükselişten daha fazla yükselir. gelir zaman geçtikçe artmakta olduğundan the kanunun anlamı şudur: devlet zamanla büyümektedir.

türk devletine bakıldığında görülen şu: türk devleti zaman geçtikçe, zamanın bir fonksiyonu olarak büyümektedir, devlet küçültme politikası uygulanmadı mı, özelleştirmeler yapıldı, evet uygulandı, özlleştirme devleti küçülttü, aynı zamanda devlet başka nedenlerle büyüdü, hem büyüme hem küçülme durumunda net sonuca bakılır, türk devleti nihai sahneden büyüdü.

devletin büyümesi ile ne oldu, mutlaka tartışılması gereken bir soru olarak not edilmeli, bir sayıdan söz ediyoruz, toplam kamu harcamalarının milli gelire oranlanması ile ortaya çıkan bir yüzde. bu, büyüdü. soru açık, devletin ürettiği mal ve hizmetin sayısı arttı mı, onların kalitesi yükseldi mi, daha az mı saçma sapan devlet harcaması yapılmaktadır, balzac okunmaya başlandı mı, dünyanın kendisinin ve güneşin etrafında dönmekte olduğu biliniyor mu?

batı’da devletin büyümesi ne durumda? sorunun hiçbir önemi yok, bu soru yanıtlandırılmasa da olur, çünkü, kriz var ve kriz trilyonlarca doların piyasaya verilmesi ile çözülmedi, çözülmüyor.

geçerken not etmeli, bir de küçülme politikası numarası var.

geçen yüzyılın dûnya imparatoru ingiltere’nin şefi thatcher ile bu yüzyılın imparatoru a.b.d.’nin şefi reagon, kapitalizmin motoru daha verimli çalışsın için, 1980 senesinde devleti küçültme politkasını icat ettiler, uyguladılar, uygulattılar. Kendileri uyguladı, kendi uygulamalarını takip ettirdiler. özal’ın bir açıklaması budur.

numaranın numara olması söylenenle yapılanın başka olmasındandır, ikili işledi, ikili çalışan herşey gibi, şaşırttı, küçük azınlık kazandı, ötekiler, kitle, kaybetti.

batı iktisadında kriz var, görüyoruz, batıda yaşayanların çoğunluğu gelecekte herşeyin çok kötü olacağına inanmaya başladı, finans krizi bir problem olarak duruyor, devlet, batı’daki devlet, the problemi çözemiyor, halkta bir devlet düşmanlığı fikri gelişmeye başladı, seçimlerde sandık başına oy vermeye gidenlerin toplamdaki oranı yüzde 50’nin altında, devlet fikri ortadan kalkmaya başladı.

bir kaç genç adam, bilgisayar başında, tanımadıkları insanlarla sınırları belirsiz sözleşmeler yaptılar, sistem battı, olayla ilgili olmayan halk para, servet ve gelecek kaybetti.

ne olabilirdi? devlet var olabilirdi, işe yarar olabilirdi, hukuk olabilirdi, piaysalar denetim altında tutulabilirdi, büyük avrupa iktisatçısı yılmaz akyüz’ün tabiri ile bir vahşi at olan piyasa terbiye edilebilirdi, taming, bilgisayar başında imzalanan sözleşmenin bir hukuku olsaydı kriz olmazdı.

kamusal mal ve hizmet, öyle birşeydir ki, kimse tek başına, özel kesim, üretmez, şahış, şirket, üretmesi için bir anlamlı gerekçe yoktur, yalnızca devlet tarafından üretilir, hep öyle oldu. paranın istikrarının sağlanması, iktisadi planlamanın yapılması, toplumun geleceğinin planlanması, eğitim, sağlık, şirket işleri değildir, olamaz, olursa kötü olur.

sosyal alanda, rastlantı, maliyeti çöküş olan bir kelimedir, çok oldu, 1929 büyük buhranı, ardından faşizm, ikinci cihan harbi, dokuzyüz yetmişlerdeki kriz ve son kriz, sürekli kriz gerçeği karşısında, kriz bir durum iken, işlerin piyasaya bir anlamda rastlantıya bırakılması, olur şey değil, oldu ve işte çöküş.

kuvvet, kuvvetin nereye bağlı olduğu ve ilişkinin kendisinden türediği asıl öğenin ne olduğu çözümlenmeden, olayı anlamak imkânsızdır.

iktisat, iktidar ilişkisinden bağımsız işlemez, işlemedi.

nietzsche, sorumluları kendi dışımızda ve hatta kendimizde aramak gibi, suçlama çılgınlığını ifşa eder. nietzsche’ye göre, masumiyet, çok’un hakikatidir. her kuvvet, yapabildiği şeyle ilişki içindedir ve ondan ayrılamaz. kendini bir kuvvet tarafından yorumlanmaya bırakmayan şey, onu yorumlama kapasitesi olan bir başka kuvveti gerektirir.

çok olur, işlemeyen beyin felsefenin yararını sorar, bilim demek olan kavramlar arası ilişki ile kavram icat etmek demek olan felsefe arasındaki ilişki açık, zorunlu ve kesindir. olayın başındayız, ilgili sayısı az, gelecek yüzyıl, felsefe ile iktisat ilişkisinin kurulduğu yüzyıl olacaktır. olursa insanlık için bir iyi gelişme kaydedilir.

zorunluluk rastlantıyı olumsuzlayan birşey değil. rastlantı, zorunluluğu onaylar.

nietzsche:’yeryüzünün ilahî masasında tanrılarla zar atmışsam eğer bir kere, öyle ki hani yeryüzü sallanıp yarılmış ve ateş selleri fışkırmış olsun: tanrısal bir masadır yeryüzü çünkü, yeni yaratıcı sözlerle, ilahî zar atımlarıyla titrer’.

ne olabilir? nietzsche: ‘bırakın gelsin rastlantı bana, küçük bir çocuk gibi masumdur o’. ya da saltus mortalis, ölümcül sıçrayış, diye birşey.

Bu yazı 2,652 defa okundu.