0 0 0000

18 zor ay...

Basın ‘körelmiş yaratıcılık tradisyonuna’ uygun olarak, ‘Türkiye’den Erivan çıkarması’ başlığını da yine attı ama Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Ermenistan ziyaretine bu ülkeden gelen okumalar Ankara’nın hızlı yaklaşma manevrasını, 'klasik taktik adımlar' olarak tanımladı.

Erivan’ı ‘Yerevan’ yazan kimi değerlendirmelere bakılırsa, Türkiye hükümeti yine bir seçim öncesi Ermenistan’ı hatırlıyor, 2015’te başlayacak sözde soykırım kampanya ataklarına ön almaya çalışıyor.

Ermenistan ve diaspora için bu girişimin karşılığı olmayacak. Soykırımın tanınması isteğinden vazgeçilmeyecek.. Ve Ankara (belki gönderilen esas mesaj bu) 'bu coğrafyada' gerçekten ağırlıklı rol oynamak istiyorsa, bölgedeki çatışmaları çözebilmek için 'Azerbaycan’a rağmen bir adım atmalı'.

Ermenistan hamlesinin niyetleri içinde tam da bu sayılanlar mevcut olabilir. Diplomasi ruhu açısından şaşırtıcı da sayılmazlar. Ancak-şimdi daha kuş bakışı görme yüksekliğine çıkarken-Ermenistan özelinde şunu söylemek gerekiyor; bu adımlar sadece Türkiye’nin taktik girişimleri olmayabilir! 'Türkiye' ve 'taktik' kelimelerinin yerine 'ABD-Rusya' ve 'stratejik' gelebilir. Adımların üzerinde "görülmeyen stratejik bir hale" var ve Ermenistan için gölgesi hamisi Rusya’dan da geniş ABD’nin abandığı yeni planlar mevcut!

En azından Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun, Ermenistan ziyareti bitir-bitmez tüm Türkiye’nin üzerinden durmadan uçarak ve Erivan’ın ters yönünde Atina’ya gitmesi üzerinden bir 'bağlantı' kurulabilirdi!

Ermenistan ve Yunanistan çizgisinin bir ucu Kafkaslar ve Hazar’a, alt ucu Türkiye’nin güney sınırındaki üç ülkeye ve Basra’ya, deniz tarafı İsrail, Kıbrıs, Mısır, Filistin ve Ürdün’e, Batı yakasının Avrupa’ya açıldığını görmeden, bunların üzerine bol bol petrol-gaz sosu dökmeden, ABD ve Rusya’nın da hakim/yönlendirici pozisyonlarını sezemeden günlük iç politika hassasiyetlerini okşama hamleleri yaparsanız, kısa vadeli gelecekte bugün söylediklerinizi yutarken nefesinizi kesebilirler!

Beklenen/ümit edilen, tarafların bu bağlantıları/ağları görüp delillendirmesi elbette ama her zaman değişimi hızlandıracak ve menfaatlere uygun gelecek ferasetin gösterilemediğini, iç politik hassasiyetlerin ağır bastığını yeniden söylemek gerekiyor! Hissediliyor ki, Ankara ve 'tazelenmiş' dış politikası-hızı da ayarlayabilirse-bölgesel yeniliklere uyum sağlamak üzere ellerini hızla boşaltmış görünüyor.

Türkiye’nin Yunanistan 'çıkarmasının' ana öğesi Kıbrıs! Ve Kıbrıs meselesinin çözülmesi noktasında büyük aktörlerden gelen baskı, Ankara da dahil ilgili ve yakın tüm ülkelerin dirençlerinden ağır/ezici görünüyor.. ABD, Rusya, İngiltere, AB, BM ve elbette Akdeniz enerji potansiyelinin bunları dahi aşan hırsları söz konusu.

Sadece geçtiğimiz hafta içinde tarafların 'mini diplomatik taş sürme'-gazete editörlerinin pul kadar yer ve değer verdiği-haberlerine yansıyanlar bile güçlü ipuçları içermeli.

"Kıbrıs’a su taşıyacak borular hazır" başlığıyla (Zaman, 13/12) 'Asrın Projesi' veya 'Barış Suyu' olarak bilinen Türkiye’den KKTC’ye su eriştirecek planın 2014’te tamamlanacağını tam da şimdi/yeniden söylemek hem Rum tarafına hem de Türk tarafına 'bağımsızlık' işareti/kartı göstermektir. Mütekabiliyet esasına uygun olarak herhalde-sadece bir gün sonra-"15 yıl sonra o füzeleri denediler" haberini (Hürriyet, 14/12) okumaktır...

“Kıbrıs Rum yönetiminin Rusya’dan satın aldığı, ancak Türkiye’nin sert tepkisi üzerine 1998 yılında Kıbrıs yerine Yunanistan’ın Girit adasına konuşlandırılan S-300 füzelerinin ilk deneme atışı 15 yıl sonra dün yapıldı.” Herhalde hepsinde bir zamanlama var değil mi? (Ve başa dönersek, Ermenistan ve diğerleri ‘kanmayız Türkiye’ye’ derken bunları görüyor mu?)

Erivan’dan Atina’ya çizilen bir hızlı rota üzerinden bunları söylemek mümkün iken şunları da bölgenin sıkışık haritasına eklersek, Türkiye’nin 'nasıl bir dünya' ile uğraşmak zorunda kalacağını kestirebiliriz... İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres’in, “İran düşmanımız değil, Ruhani ile görüşebilirim” açıklaması, P5+1 ülkeleri ile İran arasındaki uzlaşı arayışlarının enerji boyutları, Ukrayna olayları (Hayır, uzak değil! Tam o hattın üzerinde bulunuyor.) Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın danışmanlarından gelen garip, “Kerry, İsrail-Filistin görüşmelerini başarısız kılacak” açıklamaları, hele hele sayıları her gün artan enerji haberleri.. Ki, sadece “Enerjik ağabeylere Boğaz kulübü”ne bir göz atın yeter (Hürriyet, 11/12).

(Global enerjinin talep ve arz noktaları “coğrafi” olarak değişirse, dengeler ve rekabetler de değişir! Türkiye’nin ‘sıfır sorun politikası’ ve uygun konjonktürle yükselen etkisi son zamanlarda yoğun eleştirildi. Şimdi bir tazelenme süreci hissediliyor. Bu yenilenmeyle beraber, bir tür ‘dönüşüm’ de söz konusu. ‘Model ülke’ zımnen ama sınırlı hissedilirliğini korurken, “enerji” Ankara’nın ana odağı olacak görünüyor. İlginç olan, ilk biz yazalım, “model ülke” potansiyeli ile “enerji”nin aynı “etki” potansiyeline ve coğrafyaya sahip olması!)

Devam… “Talabani 1 yıl sonra turp gibi”, “İsrail ile Romanya arasında yerleşim krizi”, “(Suriye’ye) Amerikan yardımı resmen durdu”, “ABD’nin füze kararına Ankara tepkisiz kaldı”, “Ermenistan’a 300 milyar $’lık dava”, “(Davutoğlu:) Tehciri benimsemiyoruz”, “Yaşar Yakış: Suriye ile iletişimi koparmak yanlıştı”, “KDP-PYD ilişkilerinde yeni bir sayfa açılıyor”, “Kıbrıs’ta kritik günler”, “Irak petrolü yılbaşında geliyor”, “Kazak gazına Mavi Akım yasak”, “Avrupa içinde güney dayanışması: Türkiye-Yunanistan”, “Üç Rus uçağına engelleme”, “Türkiye’yi vurabilecek füzelere (İran’daki) itiraz yok”, “AB’den Tacikistan’a yardım eli”, “İran nükleer görüşmeleri durdurdu! (Sabah, 15/12), “İran’dan Pakistan’a borç şoku”, vs vs...

Daha çok ve 'fazlası' var! Üstelik sadece birkaç günlük haberler. Ama her haberin coğrafyasına bir raptiye batırıp, iple birbirine bağladığınızda, kurtulamayacağınız bir "örümcek ağı" ortaya çıkıyor.

Türk dış politikası, iç politik yaşamda önemli değişiklik potansiyellerini barındıran bir dönemde çetrefilli sınırlar, netameli bir bölge ve kuzey-güney ekseni değişen globalizasyonla uğraşmak zorunda kalacak. Yani, zor bir 1,5 yıl olacak.. ‘Zor’dan kasıt şu: ZOR!..

twitter.com/nedretersanel

Bu yazı 3,643 defa okundu.