Buzullar, bu ağırlığı taşır mı?

16 Ocak 2012 14:00 tsi
Avrupa Birliği OUT, Kutup Birliği IN iyibilgi özel

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, gözlerini kutuplara dikmiş durumda.

17-18 Ocak tarihlerinde Toronto'da yapılacak 'Kuzey Kutbu Konseyi' (Arctic Council) toplantısı, Kuzey Kutbu'nun siyasi açıdan geleceğini belirleyecek önemli merhalelerden biri. 15 ülkenin katılacağı toplantıya ev sahipliği yapacak konseyin, 8 tam üyesi var: Kanada, Rusya, ABD, Norveç, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Danimarka. Hepsinin Kuzey Kutbu üzerinde toprağı mevcut. Bunun dışında çoğu, yerli halkların haklarının korunması için oluşturulmuş devlet dışı örgütler de bu konseyin devamlı katılımcıları arasında.

1996 yılında kurulan konseyin başlangıçtaki amacı, üye ülkere çevreyi gözeterek sürdürülebilir büyüme konusunda tavsiyelerde bulunmaktı. Fakat günümüzde konsey sayesinde, bölgeyi ilgilendiren çok daha önemli siyasi konularda kararlar alınıyor.

Kutup üzerinde herhangi bir toprağı bulunmayan İngiltere, Fransa, Almanya, İspanya, Polonya ve Hollanda ise gözlemci statüsünde konseye katılıyor. Bunların dışında bir çok Avrupa ülkesi, Güney Kore ve Japonya da gözlemci statüsünde konseye katılmayı arzuluyor.

Hindistan, Çin ve Brezilya ise konseye tam üye olmak için kapılarını çalmış durumda. Hiçbirinin egemenlik iddia edebileceği bir toprağı olmasa da, Güney Kutbu'nda araştırma istasyonları olan Çin'in Kuzey Kutbu'na ilgisiz kalması beklenemzdi. Keza Norveç'e ait Svalbard Adaları'nda Çin'e ait bir araştırma merkezi çoktan kurulmuş vaziyette. 8000 tonluk bir buz kırıcı ile kurulan Xuelong ( "Kar Ejderi") adlı araştırma istasyonu ise geçen sene Kuzey Kutbu'nda faaliyete geçmişti. 

Yalnız, Çin'in bu kutup merakının bölgedeki ülkeler üzerinde ilginç bir şekilde, negatif etkisi olduğu gözlemlenmiş. Munk-Gordon Arctic Security Program tarafından yapılan araştırmaya göre Kuzey Kutbu sakinlerince, ticari açıdan en az çekiciliğe sahip "ortak" ülke Çin seçilmiş. (Çin'in geçtiğimiz ay İzlanda'yı nasıl korkuttuğunu da bir ara inceleyeceğiz.)

2013'de başkanlık koltuğuna oturacak Kanada ile birlikte Rusya, konseyin, yeni üye alması ve genişlemesine karşılar. Özellikle Kanada'nın bölge üzerinde hiç saklama gereği duymadığı büyük ve muhteris projeleri olduğu, bilinen bir gerçek.

Peki nedir bu adı-sanı Türkiye'de duyulmamış Konsey'in alameti farikası? Bu bölge, coğrafi açıdan hiçbir yakınlığı olmayan bu kadar çok ülkenin neden gündeminde?

Öncelikle kutuplara olan ilginin temelinde jeostratejik sebepler yatıyor. Dünya atmosferindeki uydulara erişim kolaylığı üzerinden istihbarat lojistiği açısından sağladığı imkanları kimse kaçırmak istemiyor. Ayrıca iklim değişikliğinin dünyayı nasıl etkilediğini görmek açısından son derece önemli, burada araştırma merkezi sahibi olmak. Bu buzulun "üst kısmı". Bir de altı var ki...Muazzam enerji kaynakları demek yeterli. Geçtiğimiz yıllarda kızışan Rusya ile ABD'nin kutup-altı yarışını hatırlayın

Yakın zamanda kutuplar konusunda uluslararası arenada ilginç gelişmeler göreceğiz. Ancak ABD-Rusya ve Çin arasında gerçekleşecek rekabet, oyunun kurallarını belirleyecek gibi.

Bakalım Ortadoğu'dan çekilen ABD, Çin ile kutuplarda başa çıkabilecek mi?

www.iyibilgi.com  özel

Bu haber 2,802 defa okundu.