Özbekistan, Çin'e yaklaşıyor

20 Ağustos 2014 17:05 tsi
Özbek lider Kerimov, son 13 yılda 13'üncü defa Çin'e resmi ziyaret gerçekleştiriyor. Uzmanlar, Özbekistan'ın dış politikasında ibrelerin Çin'e doğru kaydığını belirtiyor

Özbekistan Devlet Başkanı İslam Kerimov, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in resmi davetlisi olarak bu ülkeye gitti. Dün başlayan resmi ziyaret, Özbek liderin son 13 yılda Çin’e yaptığı 13’üncü ziyaret oldu. Kerimov Mayıs ayında da Pekin’i ziyaret etmiş ve Çin’i “Özbekistan’ın gerçek dostu” nitelemişti.

Özbekistan Devlet Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada ziyarette devletlerarası ilişkiler ve özellikle iki ülkenin stratejik ortaklığı güçlendirmek olduğu belirtildi.

Çin ve Özbekistan arasında diplomatik ilişkilerin temeli 20 sene önce atılmıştı. 90’lı yılların sonlarında iki devlet arasında askeri ve güvenlik alanlarında işbirliği ön plana çıkmaya başladı. Çin Özbekistan’a askeri malzeme yardımı yaparken Özbekistan ise Çin tarafından aranmakta olan Uygur Müslümanlarını yakalayarak, onları “yakın dostuna” teslim etmeye başladı.  

Uluslararası gözlemciler Çin’in Orta Asya ülkeleri ile ilişkilerini kuvvetlendirmekle beraber bu devletlerle 2 bin 800 kilometre sınıra sahip olan Doğu Türkistan’da baskı siyasetini artırdığını belirtiyor. Bu da Çin’in aynı kökten gelen Doğu ve Batı Türkistan Müslüman halklarının kendi aralarında yardımlaşmalarından korktuğunun delili olarak gösteriliyor.

ÖZBEKİSTAN’IN DIŞ POLİTİKA ÖNCELİĞİ DEĞİŞİYOR

Kerimov’un Çin ziyareti Rus basınında da geniş yer buldu. Nezavisimaya Gazeta yazarı Viktoriya Panfilova Özbekistan’ın dış politika önceliğinin değişmeye devam ettiğini ve Çin’in rolünün büyük bir hızla arttığının altını çizdi.

Çin sadece ekonomi alanında değil siyasi alanda da Özbekistan’ın en önemli müttefiklerinden birisine dönüşüyor. Kerimov, Tayvan ve Tibet konularında Pekin’in pozisyonunu desteklemiş ve ülkesini Çin yatırımına açmıştı. Çin liderinin bir yıl önceki Taşkent ziyareti sırasında taraflar arasında toplam değeri 15 milyar dolar olan 30 anlaşma imzalanmıştı.

Ortadoğu ve Orta Asya ülkeleri uzmanı Aleksandr Knyazev Taşkent yönetiminin bölgede ABD askeri üssünün konuşlandırılmasına karşı gelmesinden sonra Çin ile yakınlaşmasına dikkat çekerek Pekin önceliğinin giderek daha da önem kazandığının altını çizdi.

“ABD’den farklı olarak Çin reel ekonomiye yatırım yapmayı tercih ediyor. ABD ise ‘insan hakları’ ve ‘demokrasi değerleri’ gibi hayali terimler üzerinden politika yürütüyor. Çin ile Özbekistan arasındaki karşılıklı ticaret hacmi 2013 yılında 5,2 milyar dolar idi” diyen Knyazev Ukrayna sorunu ile uğraşan Rusya’nın da bölgede etkisini azaltmaya başladığını belirtti.

Özbekistan yönetimi ekonomi alanındaki çıkarlarını Rusya ile Çin arasında dengelemeye çalışıyor. Önümüzdeki dönem içerisinde ABD ve Rusya ile ilişkilerin devam etmesine rağmen Çin’in önemi ise daha da artmış olacak.

Bu arada ziyaretin 11 Eylül’de yapılacak Şanghay zirvesinden önce gerçekleşmesi Afganistan tehdidi konusunun da gündeme taşınacağına dair yorumların yapılmasına neden oldu.

Bu haber 517 defa okundu.