0 0 0000

Tezkere ve sonuçları

17 Ekim günü 507 oyla TBMM'den geçen tezkere, Türkiye'nin Irak olaylarında daha etkin rol alma kararının bir göstergesi olabilir mi? Bu soruya hemen "evet" demek zor olsa da, büsbütün ihtimal dışı da sayılmaz.
Tezkerenin ana gerekçesi, kendisine Kuzey Irak'tan yönelen terörün durdurulması, kaynağının kurutulması için gerektiğinde sınır ötesi harekât yapılmasıdır. Bu doğru olmakla beraber, iki önemli husus göz ardı edilmemeli: İlkin, PKK dediğimiz fenomen artık kendi başına ele alınacak bir olay değildir; PKK ile beraber Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, ABD ve hatta İsrail de akla gelmektedir. Kısaca PKK'ya karşı tavır, aynı anda söz konusu bölgesel ve küresel aktörlerle ilgilidir.

İkinci husus, Tezkere'de PKK'nın üstlendiği mevki ve "mücavir alan" kaydından da anlaşılacağı üzere, "Kuzey Irak" ile genel olarak Irak iç içedir. Henüz Irak tümüyle ve radikal bir biçimde üçe bölünmüş değildir. Cumhurbaşkanı Celal Talabani ve Başbakan Maliki'yi telaşlandıran konu, Türkiye'nin 25. kere askerî operasyon düzenlemesi halinde bunun Irak'ın genelini ilgilendiren bir konu olmasıdır.

Bu, bize TBMM'nin hükümete verdiği yetkinin kullanılması durumunda Türkiye'nin Kuzey Irak üzerinden Irak'ın bütünüyle karşı karşıya gelebileceği ihtimalinin ne kadar kuvvetli olduğunu gösteriyor. Böyle bir ihtimal Irak yönetimini, ABD'yi ve İsrail'i ilgilendirdiği kadar bölge ülkelerini, özellikle iki önemli komşumuz Suriye ve İran'ı da yakından ilgilendirmektedir. Türkiye, her halükarda bölgesel bir perspektife sahip olmak zorundadır, kafasını sadece Kuzey Irak'a gömecek olursa yanlış yapmış olur. Tezkerenin geçtiği gün Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad Türkiye'de idi ve Türkiye'nin operasyon yapma haklarını kuvvetli bir biçimde desteklediğini açıkladı. Son aylarda İran medyasında AK Parti hükümetini destekleyen yayınlarda gözlenen artış bu ülkenin de Türkiye'ye yakın bir pozisyon almakta olduğunu gösteriyor.

Tezkerede altı özellikle çizilen "kapsamı, sınırları, miktarı ve zamanı" gibi konularda son kararı hükümetin verebilecek olması, tezkerenin "askerî etkisi" yanında "siyasi etkisi ve fonksiyonu"na işaret etmektedir. Demokratik bir ülkede, sivil siyasi otorite böylelikle kendi yetkilerinin altını çizmiştir. Hükümet tezkere ile elde ettiği yetkileri tabii ki birinci derecede ve öncelikle "siyasi ve diplomatik alanlar"da kullanmak isteyecektir. Bunun etkisinin ölçüsünü önümüzdeki günlerde birlikte gözlemeye çalışacağız. Ancak şimdiden şunu söylemek mümkün: Tezkere çıkmış olması bir kararlılık göstergesidir, bunun ABD, AB ülkeleri nezdinde hesaba katılır bir etkisi olacaktır.

Bölgede hava daha da ısınırken, ülkelerin pozisyonlarında temel bir değişiklik olabilir mi? Bu da, kolayca "evet" cevabı verilecek bir soru değil. Ama geçen yüzyılın ilk çeyreğinde döşenen taşlar artık yerlerinden oynamış bulunuyorlar. Meydana gelen gelişmeler, Türkiye'nin yarım asırlık müttefikleriyle arasının soğumasına sebep oluyor. Açık olan gerçek şu ki, Türkiye'ye tehdit komşularından değil, "müttefikleri"nden geliyor ve her yeni gelişme Türkiye'yi, Batılı müttefikleriyle karşı karşıya getiriyor. Bu açıdan 2002'den bu yana hükümetin izlediği "komşu ülkeleriyle sıfır ihtilaf politikası" kolayca hayata geçirilebildi, çünkü esasında bölge ülkeleri arasında çözümlenemez nitelikte ihtilaf mevcut değil. Şu garip paradoks, bölgede nelerin önceden öngörülemez olduğunun açık göstergesi: 1999 yılına kadar PKK Suriye'de üslenmişti, şimdi Suriye Devlet Başkanı, Türkiye'yi PKK'ya karşı yapacağı bir operasyonda canı gönülden destekliyor; PKK liderini Kenya'da paketleyip Türkiye'ye teslim eden ABD ise PKK'nın arkasında güç olarak sahnedeki yerini alıyor.

 
zaman

Bu yazı 1,056 defa okundu.