0 0 0000

Geciken adalet, can yakıyor

Yargının yavaş işlediği, neredeyse kabullenilmiş bir ülke gerçeğine dönüşüyor. Aynen rutinleşen trafik terörü ya da basit ihmallerle kaybettiğimiz çocuklar gibi.

Açılıp kapatılmamış kuyular veya foseptik çukurlarına düşen çocuklar birkaç günlük reyting malzemesi anlamına geliyor. Yolları kan gölüne çeviren trafik terörü de sadece düştüğü yeri yakan ateş. Akıllanmıyoruz bir türlü. Hepsi bir yana, adalet duygusunu zedeleyen yargı mekanizması toplu ve zincirleme kazalara yol açıyor. Yargının iş yükünden herkes şikâyetçi. En fazla dert yananlar, haklı olarak yargıç ve savcılar. Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker de pek çok defa benzer yakınmalarda bulundu.

Müşahhas misaller, tıkanıklığın birinci derecede sorumlusunun üst yargı olduğuna işaret ediyor. 30 Ekim 2010'da Zaman'dan bir haber: "Ümraniye T ve E Tipi ile Üsküdar Paşakapısı Cezaevi savcılığına yeni atanan Ersoy Yüce, kapasitenin üstünde hükümlü sorununa çare aramak için çalışma başlattı. Buna göre toplam 2 bin 790 hükümlüden 918'inin dosyası Yargıtay'da. 4 yıldır bekleyenler bile mevcut. Yargıtay bu cezaları onasa dahi 89 mahkûm hemen tahliye olacak. 201'i açık cezaevine nakledilecek." En çarpıcı haberi şubat ayında Sabah Gazetesi yapmıştı: "Yargının iş yükünün vahim sonucu... Yargıtay'da 2009'da incelenen dosyaların yaklaşık 15 bininin düşürülmesine karar verildi. Böylece 50 bin sanığın davası ortadan kalktı." İlk örnekten anlaşılacağı üzere sanıklardan mağdur olanlar bulunabilir. Tersi de mümkün, dosyaların sonuçsuz kalmasıyla mağduriyet yaşayan müştekiler herhalde isyan etmiştir. Yargıtay'daki ağır işleyişin 'cezalandırdığı' diğer kesim iş dünyası. "Alacaklı davalarına bakan Yargıtay 10. Ceza Dairesi'nin önünde Kasım 2010 itibarıyla temyiz edilen 48 bin dosya bulunuyor. Yetkililer, bu davaların 3 seneden önce sonuçlanmasının mümkün olmadığı görüşünde." Ekonomik krizle birlikte karşılıksız çıkan çekler büyük sorun haline geldi. Hapis cezasının, ödemeyi isteyenleri bile engelleyeceği ileri sürüldü. Ve yeni yasa, ödeme için yeni şanslar verdi. Konumuz bu değil; konu binlerce davanın yüksek mahkemenin önünde birikmesi ve en iyi ihtimalle üç yılda sonuç çıkması.

Bu sene başı itibarıyla Yargıtay'da ceza ve hukuk dairelerinde biriken dosya sayısı bir milyonu aşmıştı. Yıl sonunda devredenlerle birlikte rakamın iki milyona dayanması bekleniyor. Kartopu gibi katlanarak artan sayıya müdahale edilmezse altından kalkılması imkânsız hale gelecek. Çözüm için yapılacaklar çok karmaşık değil. Öncelikle Yargıtay, mevcut yapısı içinde daha hızlı nasıl çalışacağını düşünmeli. Öncelikle, ilk kademe mahkemelerinden rol çalma hevesinden vazgeçecek. Yerel mahkemelerde halledilebilecek konulara el koyup işine iş katmayacak. İki, seçimlerini hızlı tamamlaması gerekecek. Başkan Gerçeker, 95. oylamada ancak seçilmişti. Bu, kamuoyuna yansıyan kısmı. Daire başkanlıkları ve diğer seçimler de 'dön baba dönelim' turlarına sahne oluyor. Üç, hakkındaki yolsuzluk iddialarını hızla sonuçlandırıp itibar erozyonuna son verecek. Artı, yüksek mahkemeler siyasete biraz daha az zaman harcayıp kendi işlerine yoğunlaşmalı. Siyasi iradeye düşen ise hâkim yetersizliğini ortadan kaldırmak. 100 bin kişiye Yunanistan'da 29, Almanya'da 25 yargıç düşerken Türkiye'de bu sayı sadece 9. Ara kademe temyiz makamı olan istinaf mahkemelerinin ertelenen kuruluşu artık hayata geçirilmeli. Belki de en önemlisi, Yargıtay'a yeni daireler kurarak veya mevcut dairelere takviye yaparak işlemleri hızlandırmak. Yüksek mahkeme, elindeki dosyaları hızla eritmezse önümüzdeki yıl, önünde iki milyona yaklaşan dosya ile açılış yapacak. Böyle giderse geciken değil, gerçekleşmeyen adaletten söz edeceğiz. Dosyası sonuçlanan, büyük ikramiye kazanmış gibi sevinecek.
 
zaman

Bu yazı 1,006 defa okundu.