Koca şehir salgın çemberinde!

0 0 0000 00:00 tsi
Türkiye'nin en zengin ili olan Kocaeli, susuz bir kışla karşı karşıya... Uzmanlar, 'Salgın hastalık olabilir' diye uyardı, salgın riskine karşı yapılması gerekenleri sıraladı. Sefa Sirmen ise hala sessiz!

Türkiye ortalamasının çok üzerinde ekonomik göstergelere sahip olan Kocaeli, skandallara sahne olan Yuvacık Barajı'nın kurumasının ardından susuz bir kışla karşı karşıya. Kentte içme suyu sıkıntısı ciddi boyutlara ulaştı.
Su sıkıntısı nedeniyle temizlik ve sağlık sorunları baş göstermeye başladı.
Gelişmeleri değerlendiren Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, "salgın hastalık" uyarısı yaptı.
Hamzaoğlu, Yuvacık Barajı'ndaki suyun azalması sonucu kente yeterli su verilemediğini, temizlik gereksiniminin yeterince giderilemediğini söyledi.
Bir insanın içme ve kullanma amacıyla günde ortalama 100 litre suya ihtiyaç duyduğunu belirten Hamzaoğlu, kentte suyla bulaşabilecek salgın hastalık riskine karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguladı:
"Kentte su ve gıdalarla bulaşan enfeksiyon hastalıklarının artacağını tahmin ediyoruz. Geçen hafta ildeki iki ilköğretim okulunda bazı öğrenciler içtikleri sudan dolayı mide ve bağırsak sorunu yaşadı. Su kesintilerinden dolayı borulardaki basınç azalıyor. Basıncın düşmesiyle atık sular şebekedeki çatlaklar ya da kırıklardan içme suyuna karışabiliyor. Böylece suyla bulaşan tifo, dizanteri, kolera, hepatit A gibi hastalıklara yakalanma riski artıyor."

Neler yapmalı?
Hamzaoğlu sağlık riskini azaltmak için yapılması gerekenleri de şöyle sıraladı:
Sular mutlaka kaynatılarak kullanılmalı. Özellikle eller sabunlu suyla mutlaka yıkanmalı, diş fırçaları, biberonlar kaynatılmalı. Meyve sebzeler kaynatılmış suyla yıkandıktan sonra bir süre sirkeli su içinde bekletilerek kullanılmalı.

Küresel ısınma mı proje hatası mı?

Devlet Su İşleri'nin (DSİ) 1989 yılında başladığı ancak tamamlayamadığı Yuvacık Barajı'nın yapımını, 1996 yılında Yap - İşlet - Devret modeliyle Thames Water, GAMA ve GÜRİŞ konsorsiyumunun devralmasıyla, bugün kuraklıkla sonuçlanan büyük tartışma başlamış oldu.
Dönemin Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı olan CHP Milletvekili Sefa Sirmen, 1999'da hizmete giren barajla ilgili hatalı planlama ve sözleşmeye imza atarak Hazine'yi zarara uğratmakla suçlanırken, iddiaları kabul etmeyen Sirmen ve konsorsiyum yetkilileri ise kuraklığın sebebinin küresel ısınma ve AKP'li büyükşehir belediye yönetiminin önlem almakta gecikmesi olduğunu iddia etti.
Suyu tükenen barajı kurtarma görevi ise, Sapanca Gölü'ne düştü. GÜRİŞ daha sonra konsorsiyumdan ayrıldı. Kocaeli'ni vuran Yuvacık tartışmasında ortaya çıkan soru işaretleri ve tarafların iddiaları şunlar:

Baraj pahalıya mı mal oldu?
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili İlyas Şeker'e göre, dünyanın en pahalı barajlarından biri olan Yuvacık Barajı, tüm tesisleriyle birlikte 4.5 milyar dolara mal oldu.
Sefa Sirmen ve Thames Water Türkiye Direktörü Evren Köprülü'ye göre, kredi faizleriyle birlikte toplam 900 milyon dolar. Bu tutar, barajın 15 yıllık işletme giderleriyle birlikte en fazla 1.5-2 milyar dolara ulaşacak.

Verilmeyen suya ne kadar ödendi?
Şeker'e göre, 1999 yılından 2006'ya kadar sözleşmede belirtilen 142 milyon metreküp su hiçbir zaman alınamadı.
Barajdan 2003'te 110, 2004'te 111, 2005'te 115, 2006'da 112 milyon metreküp su alınırken, karşılığında su alınmadan ödenen tutar 503 milyon YTL'yi buldu. Şirket yetkilileri ise ödemenin su karşılığı olmadığı için haksız kazanç sayılmayacağı görüşünde.

Yer seçimi doğru mu?
Şeker, DSİ'nin, konsorsiyumla yapılan sözleşmedeki yıllık 142 milyon ton su hacmine ulaşmanın mümkün olmadığını belirlediğini ancak buna rağmen Hazine garantili sözleşmenin bu miktar üzerinden yapılarak haksız kazanç sağlandığını iddia ediyor.
Sirmen'e göre ise yer seçimini DSİ yaptı, konsorsiyum yarım kalan projeyi tamamladı. Sirmen, Hazine garantisiyle 2014 yılına kadar yapılan ödemenin ise, verilen suyun bedeli değil, hizmetin geri ödemesi olduğunu belirtiyor.

Sıkıntı nasıl oldu?
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne göre, sıkıntının nedeni, barajın plansızca yapılması. Şeker'e göre, İstanbul'da barajlar yüzde 60 oranında doluyken, İzmit'in küresel ısınma nedeniyle susuz kalması mümkün değil.
Thames Water yetkilileri ise, yaşanan su sıkıntısının tamamen küresel iklimden kaynaklandığını, 2006 yılının ilk aylarından itibaren belediyenin su tasarrufu yapılması konusunda uyarmalarına rağmen, önlem alınmadığını belirtiyorlar.

Sorun nasıl çözülecek?

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İSKİ'yle yaptığı sözleşmeyle ihtiyacının bir bölümünü İstanbul'dan karşılayacak. 1 yıl içinde tüm ihtiyacın karşılanması beklenmezken, haziran ayına kadar Sapanca Gölü'nden 20 kilometrelik bir hat döşenerek Yuvacık Barajı beslenecek. Günlük su ihtiyacı 350 bin ton su olan Kocaeli'nin şu anda 150 bin ton açığı var ve bunun kısa sürede giderilmesi mümkün değil.

Milliyet

Bu haber 331 defa okundu.