Türk dış politikasında yeni dönem

14 Mayıs 2009 08:30 tsi
Türkiye'nin bölgesel bir aktör olarak öne çıkmaya başladığı şu günlerde, "sivil diplomasi" adına önemli bir girişim başladı. Erhan Başyurt yazdı…

Erhan Başyurt / Bugün

Rahmi Koç'un başlattığı "akil adamlar" girişimi

Gelişmiş demokratik ülkelerde dış politikanın şekillenmesinde üniversite enstitüleri ve sivil düşünce kuruluşları (think tank) önemli bir rol oynuyor.

Türkiye'de de son yıllarda bu alanlarda önemli mesafeler katedildi.

TESEV, USSAK, ASAM gibi sivil girişimler önemli çalışmalara imza attı.

Ancak yine de bu işin öncüleri arasında sayılan Amerikan Dış İlişkiler Konseyi (CFR) ya da İngiliz Chatham House ayarında dış politika konularında fikir üreten bir sivil girişimimiz olmadı.

Bu kadar köklü kurumlara ulaşmak kalifiye eleman eksikliği, maddi yetersizlik ve Türkiye'nin halihazırda küresel bir aktör olmaması gibi nedenlerle kısa vadede pek mümkün de değil.

Ancak Türkiye'nin bölgesel bir aktör olarak öne çıkmaya başladığı şu günlerde, "sivil diplomasi" adına önemli bir girişim başladı.

Büyük çoğunluğu işadamı, diplomat, akademisyen ve bürokrat 40 kadar etkin isim bir araya gelerek Global İlişkiler Forumu'nu (GİF) kurdu.

GİF fikrinin öncülerinden Rahmi Koç'un ev sahipliğinde dün bazı kurucular ile bir araya gelme imkânı bulduk.

Gazete yayın yönetmenlerine yönelik bir nevi bilgilendirme toplantısı yapıldı.

Rahmi Koç Müzesi'ndeki bilgilendirmede GİF'in kurumsallaşma çalışmalarını aktif olarak yürütecek olan Memduh Karakullukçu sunum yaptı. Soruları cevapladı.

Karakullukçu'ya göre, GİF'in amacı herhangi bir konuda politika dayatmak değil.

Birbirine muhalif "iyi fikirler" arasından sentezler üretmek.

Türk dış politikasının şekillenmesine bu çalışmalarla katkıda bulunmak.

Niyetleri, TESEV'in iç politikada yaptığı aktif katkıyı bir yönüyle dış politikada gerçekleştirmek.

İlgi duyulan konularda küçük çalışma grupları oluşturulacak ve ortak imza ile raporlar yayınlanacak.

Yurtdışından uzmanlar, ağırlıklı olarak da liderler davet edilerek Türkiye'de konferanslar düzenlenecek.

Dış politikaya katkıyı hedefleyen GİF girişimine imza atan 40 kişi arasında diplomasinin tecrübeli isimleri de var.

İki eski Dışişleri Bakanı İlter Türkmen ve Hikmet Çetin, emekli büyükelçiler Sönmez Köksal, Özden Sanberk, Rıza Türmen, Volkan Vural ve Solmaz Ünaydın kurucular arasında yer alıyor.

GİF'in bir diğer hedefi de uluslararası organizasyonlarda Türkiye'yi temsil etmek.

Muadil kuruluşlarla temaslar kurmak.

Karakullukçu, Chatham House'ın G-20 zirvesinde oynadığı pozitif role atıfta bulunuyor.

İstanbul'da sonbaharda yapılacak IMF ve Dünya Bankası Zirvesi'nde benzer bir rol oynamayı arzuladıklarını ifade ediyor.

Tabii o zamana kadar, kurumsal yapılanmanın önemli ölçüde halledilmiş ve maddi sorunların da aşılmış olması gerekiyor.

Finans konusunda TESEV'in aksine özel de olsa dış yardımlar almayı planlamıyorlar.

Bu konuda fazla zorluk çekmeyebilirler.

Girişimini büyük ölçüde Rahmi Koç'un başlattığı GİF, iş ve ekonomi dünyasının etkin isimlerini kurucu alarak dikkat çekiyor.

Hanzade Doğan Boyner, Ersin Özince, Hasan Çolakoğlu, Piraye Antika, Pekin Baran, Feyyaz Berker, Ömer Dinçkök, Bülent Eczacıbaşı, Rona Yırcalı, Fatih Birol, Turgay Durak, Vural Akışık, Muhsin Mengütürk ve Yavuz Canevi de kurucular arasında.

GİF'in kurucuları arasında renkli ve çok farklı mesleklerden isimler de var.

Bunlar arasından İTÜ eski Rektörü Gülsün Sağlamer, İnönü'nün torunu Gülsün Bilgehan, Eskişehir Belediye Başkanı Prof. Yılmaz Büyükerşen, Harvardlı tarihçi olarak öne çıkan Prof. Cemal Kafadar, Vili Kamhi, yaptığı anketlerle dikkat çeken Tarhan Erdem, Turgut Özal'ın prenslerinden Cem Kozlu, gazeteci Altan Öymen, yine Harvardlı ünlü Türk kadın mimar Prof. Gülru Necipoğlu ve ünlü piyanist Süher Pekinel Baran ilk anda öne çıkanlar.

Kurucular arasında iki de asker emeklisi general bulunuyor: Emekli Oramiral Salim Dervişoğlu ve emekli Orgeneral Edip Başer.

Kurucular listesinin Türkiye'nin tüm renklerini ihtiva ettiği söylenemez.

Ancak iş adamı Rahmi Koç, 40 olan kurucu sayısının 100'e kadar yükseltilebileceğini kaydediyor. Daha şimdiden, talepler geldiğine vurgu yapıyor.

Koç, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün girişimlerine verdiği sıcak desteğe de dikkat çekiyor. Kurulmadan önce birçok bakanlıktan temsilci istediklerini ancak kendilerini yemekte kabul eden Gül'ün ilk olarak temsilci gönderdiğini vurguluyor.

GİF, Türkiye'nin en etkili "sivil diplomasi" kuruluşu haline gelebilir mi zaman gösterecek.

Ancak kurucuların gösterdiği kararlılık umut veriyor.

Toplantı mekânı olarak Türkiye'nin en büyük özel müzesinin seçilmesi de mesaj değilse eğer güzel bir rastlantı olmuş.

Bu haber 698 defa okundu.