Butto sonrası için üç senaryo

2 Ocak 2008 12:39 tsi
Benazir Butto'nun öldürülmesinin sembolik bir deprem etkisi oldu. Güzel yüzü dünyanın tüm dergilerinde kapak olan, bir Müslüman ülkeyi yöneten bu ilk kadının, İslamcı terörizm imzalı bir intihar saldırısına kurban giderek yaşamını yitirmesi türlü kaygıla

Ama Benazir Butto'dan sadece radikal İslamcılar nefret etmiyorlardı, aynı duyguları iktidardaki askerlerin bir bölümü de paylaşıyordu. Benazir Butto, kendisiyle siyasî bir birlik kurmak isteyen General-Devlet Başkanı Pervez Müşerref'in affıyla sürgünden dönmüştü, ama onunla işbirliği yapmayıp ocak ayı başında yapılacak seçimlerde de ona rakip olarak kampanya yürüttü. Bu suikastın yapıldığı bağlam, Pakistan'ın yaşadığı büyük gerilimlerin ve onun Batı Asya, Ortadoğu ve giderek dünyanın bir barut fıçısı haline gelişinin işaretidir. Pakistan, bir atom gücü olarak, isyan içindeki ordu birliklerinin işbirliğiyle İslamcı terörist grupların nükleer materyali ele geçirmesi pahasına, siyasî ve politik yönetim zincirinin dağılmış görememelidir. İktidara nispeten laik ve Batı yanlısı bir ajandaya sahip olarak gelen, Atatürk hayranı General Müşerref, selefi Navaz Şerif'i, Pakistan'ın "Talibanlaşmasına" sebep olan yerel İslamcı gruplara verdiği büyük tavizler nedeniyle devirmişti. Müşerref, 11 Eylül 2001'in ertesinde, topraklarındaki Taliban güçleri ve kaçmakta olan El Kaide'nin peşine düşerek, ABD'nin bir müttefiki olarak kendini gösterdi.

Ancak General Müşerref, bu son yıllarda, iktidarını korumak için, bir kısım İslamcı güçlerle birlik yapmak zorunda kaldı. Pervez Müşerref, kendisiyle çatışma halinde olan, kentli orta sınıf kökenli hâkimlere, avukatlara, gazetecilere karşı, tutuklanmış Taliban liderlerini bile serbest bırakarak, bazı uzun sakallılardan destek umdu. Sonunda, Pakistan sınırı boyunca uzanan aşiret bölgeleri, Taliban'ın ve Bin Ladin'in ideolojisinin etkisine girmiş olan aşiret reislerinin denetimine geçerek, merkezî iktidarın denetiminin kısmen dışında kaldı. Benazir Butto suikastı işte böyle sorunlu bir ortamda gerçekleşti. Bunun sonuçları ise, mevcut güçlerin her birinin eyleme geçirme kapasitesine olduğu kadar, yabancı güçlerin ve Müslüman ülkelerin etkisine de dayanan birçok senaryo içinde gerçekleşebilir.

İlk durumda, Benazir'in taraftarları yeni bir karizmatik kişiliğin etrafında toplanmayı, orta sınıfların dışında bu siyasî cinayetle allak bullak olmuş seçmen kütlesini harekete geçirmeyi ve uluslararası kamuoyunun devlet başkanı yapmayı dayattığı seçimi kazanmayı, başarırlar. Şu anda Benazir Butto'nun yerini dolduracak biri yok; ama bu fırsatla Müşerref'in otoritaryanizmine meydan okuyan yüksek hâkimlerden biri ortaya çıkıp seçmenlerin oylarını kazanabilir. Kaos perspektifi ise Müşerref'in en güçlü tarafıdır: Sadece o orduyu denetim altında tutabilme ve Pakistan kurumlarının işlerliğini sürdürür görünümünü verme ve en azından nükleer güvenliği muhafaza etme iddiasında bulunabilir. Ancak Müşerref, inandırıcılığı Benazir'in suikastından son derece zayıflamış olarak çıktı: Müşerref, Butto'nun güvenliğini sağlamakta yetersiz kalmanın sorumluluğunu taşımaktadır ve merhumenin taraftarlarından birçoğu daha şimdiden bu suikasttan dolayı Müşerref'i suçlamaktadır.

Üçüncü senaryo ise partileri daha şimdiden parlamentoda temsil edilen İslamcıların siyasî çıkmazdan ve orduyla sivil seçkinler arasındaki karşıtlıktan yararlanmasıdır. Böyle bir perspektifin bölgede ani sonuçları olacaktır: El Kaide Pakistan'daki sığınağında gelişecek, Taliban da Afganistan'ı yeniden fethetmek için güçlü bir geri üsse sahip olacaktır. Şu anki durumda, yakın gelecekte hangi senaryonun gerçekleşeceğini öngörmek imkânsız. Ancak 1947'de Hindistan'dan kopmaktan kaynaklanan dramatik şartlar içinde doğan bu ülkenin, içinde bulunduğu kaos nedeniyle, gelecekte varlığını bile sürdürememesi söz konusu olabilir. Le Figaro, 29 Aralık 2007
 
PROF. DR. GILLES KEPEL

Bu haber 252 defa okundu.