Garip ‘açık’: Rusya-Çin-İran ittifakına mı girdik?

3 Ocak 2008 14:49 tsi
Tüm dünya önümüzdeki 20 yıl içinde iki kutuplu bir düzen tahmin ediyor. Bir tarafta ABD ve AB, diğer tarafta Rusya-Çin-İran. Türkiye politik açından ilk gruba yakın. Ancak İstatistik Kurumu’nun rakamları ilginç bir şey söylüyor. O rakamlar-'yoruma

Hemen tüm haber kaynakları Türkiye İstatistik Kurumu’nun Dış Ticaret Açığı rakamlarını şu başlıkla verdi; “İşte ekonomiyi çökerten 3 ülke.”

Başlık oldukça çarpıcı olsa da ne kadar gerçeği yansıtıyor tartışmalı. Türkiye geçtiğimiz yıl Ocak-Kasım döneminde 56.3 Milyar dolar dış ticaret açığı verdi. Bunun 32.7 Milyar dolarla yüzde 60'ı 3 ülkeden kaynaklandı.

Rusya, Çin ve İran!

Yani ABD-AB eksenine rakip olarak görülen, 2020-25 yıllarında eşitliği sağlayacağı düşünülen kutubun tüm ülkeleri burada. Belki ileride Hindistan’da eklenir. Ancak rakamlar üzerinden yapılacak bir diplomatik analizin ilk cümlesi şöyle de kurulabilir; 20 yıl sonranın Batı rakibi üç ülkesi, Türkiye’nin dış açık verdiği üç ülke ile aynı.

Peki bu ne demek? Türkiye anılan dönemde en fazla ithalatı Rusya'dan gerçekleştirdi. Onbir ayda 4 milyar 310.7 milyon dolarlık ihracat yaptığı Rusya'dan, büyük bölümü doğal gaz olmak üzere 20 milyar 976.3 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren Türkiye, bu ülkeyle ticaretinde 16 milyar 665.5 milyon dolarlık açık verdi.

Türkiye'nin en fazla dış ticaret açığı verdiği ülkeler sıralamasında Rusya'yı Çin izledi. Türkiye, Ocak-Kasım döneminde 951.3 milyon dolarlık ihracat yaptığı Çin'den 11 milyar 992.2 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Yılın ilk onbir ayında Çin'e karşı 11 milyar 40.8 milyon dolarlık açık verildi.

Yine Türkiye, anılan dönemde 1 milyar 187 milyon dolarlık ihracat yaptığı İran'dan 6 milyar 198.2 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Ocak-Kasım döneminde İran'a karşı 5 milyar 11.3 milyon dolar açık verildi.

Daha önce kimlere açık veriyorduk?

Bu rakamların “ekonomiyi çökerten” ülkeler olarak sunulması çok doğru değil. Matematik olarak öyle olsa da diplomasi oyunu ekonomi üzerinden böyle oynanmıyor.

Çünkü bu rakamlar aynı zamanda adı geçen ülkelerle gelişen bir ticari ilişkimiz olduğunun ispatı. Açık verilmesi kötü. Ancak aynı açık, tek boyutlu ekonomiden çok taraflı ekonomiye açılan kapı da demek.

Bunun AKP hükümetinin başarısı veya tersine başarısızlığı ile de çok ilgisi yok. Bu rakamlar aynı zamanda adı geçen ülkelerin Türkiye’ye politik ilgisini de gösteriyor, hatta ispatlıyor.

Bunda elbette son yıllarda yaşanan bölgesel olayların etkisi çok. Türkiye’de yükselen Batı karşıtı tutumun stratejik açıdan bu ülkeler tarafından kullanılmak istendiğinin de bir işareti.

Keza, “borçlandırma” ile “ilişkiler” arasında da bir bağ olduğunu, son 50 yılın Türkiye-Batı ilişkilerinden anımsamak lazım. Bu yüzden İran, Çin ve Rusya, Türkiye’ye ayrı bir önem veriyor olsalar gerek.

Türkiye’nin Batı’ya dış ticaret açığı azalırken veya nispeten gerilerken, bu ülkelere artmış olması da Ankara’nın siyasi tercihlerinden olabilir. Türkiye’nin zihnen hep içinde yer aldığı Batı paktı bu anlamda geriliyorsa, aslında bağımlılık da bir ölçüde geriliyor demek.

“Doğu ittifakı” için aynı şey geçerli değil mi? Daha büyür ve zamana yayılırsa elbette “o taraf” için de aynı kaygılar ortaya çıkmalı. Ama dış ticaret açığı “artı” olarak bir de bu ülkelere genişliyor mu? Yoksa bugüne kadar verilen açıkların bir kısmı bu ülkelere mi kayıyor?

İşte bu soru Türkiye’nin bir zamandır “arada derede” kalan küresel konumu ile ilgili olabilir. Türkiye’nin, Rusya-Çin-İran ekseninde yer almasını önemli bir hamle ve çıkış yolu olarak gösteren uzmanlar acaba bu rakamlara ne der?

 

En çok dış ticaret açığı verilen 10 ülke

Rusya -16.665.595 28.8

Çin -11.040.840 36.1

İran -5.011.324 15.2

Almanya -4.700.159 1.4

İsviçre -4.099.715 39.9

Güney Kore -3.861.638 34.0

ABD -3.505.959 242.6

Japonya -3.070.257 27.3

Ukrayna -2.796.758 53.3

İngiltere -2.926.009 109.4

Genel Topl. -56.337.781 13.6

 www.iyibilgi.com Ankara

Bu haber 3,006 defa okundu.