Türkiye-ABD: Petrolde anlaşma iddiası!

Şurası işin en net bilinen kısmı; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler'in, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün heyetine, ABD tarafının ısrarı üzerine, son günlerde dahil edildi.

Cumhurbaşkanı Gül’ün Beyaz Saray ziyareti yoğun biçimde “gündemsizlikle” itham edilse de, anlaşılıyor ki iki ülkenin enerji bakanları ve yetkilileri oldukça “gündemli” bir toplantıyı paylaşmışlar.

ABD'nin, Irak'taki petrol ve doğalgazın hem çıkarılması hem pazarlanması için Türkiye ile işbirliğine girmek istediği bu görüşmenin ana eksinini oluşturuyor.

Hatırlanacağı gibi bölgenin enerji üssü olarak Türkiye'nin öne çıkmaya başladığı ve bu konuda seri yatırımlar yapılıp, küresel aktörlerin de bu noktaya eğilmeleri için çalışmalar yapıldığı yaklaşık 2 yıldır dillendiriliyor.

Şimdi anlaşılıyor ki, ABD’de bu düsturun halkaları biçimlendirme çabalarına dominant bir aktör olarak katılıyor.

Elbette bu dosya tek yapraklı değil. Birden çok sayfası bulunuyor. Washington’un bu tür bir karara bağlayıcı olarak ulaşıp ulaşmadığı kesin değil ama mantıklı argümanlar var.

Bir tanesi de uzun zamandır enerjide tekel olma hamleleri yapan Rusya'ya alternatif olarak Türkiye'nin bir enerji koridoru oluşturması. Bu koridorun ana merkezi ise Ceyhan.

Ancak konu Irak’ın enerji kaynakları olduğunda mesele daha da dallanıp budaklanıyor. Irak’ın hem petrol hem doğalgaz haritası, sağlıklı yol olabilecek en kuvveti adayın Türkiye olduğu açık.

ABD açısından bunu zorlayan bir başka faktör de zaman. Amerika bir an önce bölgeden çıkmak istiyor ama enerjiyi ardında bırakmak istemiyor. Bunun için enerji konusunun hem sağlama bağlanması hem de üretimin de bir an önce beklenen düzeye ulaşması gerekiyor.

Haliyle zaman ve üretim konusu da Türkiye’nin lehine çalışıyor. Ancak konu hem petrol hem de ABD bakışı ile ülkenin tamamı olduğunda, “coğrafi politik” yine gündeme geliyor.

Irak petrol kaynaklarının ağırlıklı bölümü Güney'deki Şii-Arap kesiminde. Bir kısmı da Irak'ın kuzeyinde. Yine benzer bir bölüm da Ürdün-Suriye sınırında, yani Sünni-Arap kesiminde.

İşte tam bu noktada çetrefilli ilişkiler başlıyor. Sünni-Arap politikaları Türkiye ile uyumlu. Hatta bir kısmını zaten Ankara savunuyor. Şii-Araplarla ise İran yerine Türkiye’nin bu bağlamda ilişki kurması önce Batı’nın işine gelebilecek bir durum. Kuzey Irak ise zaten ABD'nin ağzının içine bakıyor.

İşte bu dosya Pazartesi günü ABD Enerji Bakanı Samuel Bodman ile Enerji Bakanı Hilmi Güler arasında açıldı. Hatta kulislere göre belli bir mesafe de katedildi.

Yani Türkiye'nin üretimden pazarlamaya kadar giden bir plan içinde bulunması karar altına alındı. Doğalgaz konusunda da Ceyhan enerji bölgesine aktarılarak pazarlanmasının gündeme geldiği söyleniyor.

Geriye tek nokta kalıyor; bu mutabakat gerçekten sağlandıysa, siyasi sonuçları ne olacak? Çünkü bu karar bölgenin dinamikleri oldukça etkileyecek parametreler içeriyor.