'Yeni Başkan’ı tahmin etmenin yolları!

10 Ocak 2008 13:15 tsi
Ortada daha hiçbirşey yokken, aslında Amerikan basınının bile kontrollü sunduğu haberlerin ötesine geçerek Türk medyası, başlıbaşına ve yaklaşık bir yıla yayılan bir süreç olan “ABD Başkanlık Seçimleri” sonucunu ilan etti. Oysa o iş öyle yapıl

İyibilgi ise ABD iç siyasi dinamiklerinin ve kamuoyunun değişik yapısı üzerine bir uyarı yazısı yazdı ve kimi ilginç örneklerle değişkenleri sundu. Bu New Hempshire ön seçimleri öncesi bir ikaz fişeği sayılabilir. Özellikle ön seçimler bir tarafa, ABD kamuoyundaki demokrat eğilimleri göz önüne alarak-ama diğerlerini yadsıyarak-Obama’yı “Başkan” ilan eden Türk medyasına.

Bunun sonucu olarak New Hempshire seçim sonuçlarının ertesi günü başta Hürriyet ve Sabah gazetesi olmak üzere hemen tüm yazılı ve hakim basın organları içler açısı bir duruma düştü.

Sadece bu iki gazete örneği bile, dış haber servislerinin ciddi bir hatası olarak analiz edilebilir. Eğer sadece ABD gazetelerinin anketleri bile verilse sorun olmazdı ama bunlara hiç bakılmadan bir Demokrat aday açık biçimde Başkan ilan edildi.

Yine de öyle olabilir. Yani Obama Başkan seçilebilir. Buradan çıkarılması gereken ders ise ABD politik yapısının hemen her ülkeden farklı parametrelerle değişebileceğini unutmamak gereği.

Burada iyibilgi’ye de bir görev düşüyor. Demek Başkanlık seçimlerinin olası sonuçlarını kendine özgü bakışlarla sonucunu vermeden önce, bu işin ne olduğunu basitçe anlatmak.

İstatistikler?

Amerikan basını ön seçimler sürecinde, “bağlantılı” olanlar hariç, tek bir adaya yıkılmaz. Bağlantılı medya kuruluşları da zaten bilinir. Ama şunu yaparlar, ABD istatistik bilgi vermeyi en seven ülkelerden biridir ve bunu her alanda üstelik-New Hempshire sizi şaşırtmasın, değineceğiz-başarılı biçimde yaparlar.

Seçim süreci içindeki anketler de bu konunun en bilinen ve sık sunulan bilgilerindendir. Seçim boyunca sayısız anket yayınlarlar ve bunu akla gelen gelmeyen hemen tüm alanlarda yaparlar. Üstelik bu anketler çeşitli ve bağımsızdır.

Bu yüzden gelen rakam bolluğuna alışmak gerektiği gibi her anketin ve konusunun “özel” bir data olduğunu unutmamak gerekir. New Hempshire bunun iyi bir örneği. Demokrat aday Obama sadece bir gün önce bile rakibi Clinton’un 10-13 puan önünde görünüyordu. Bir gün sonra ise gerçek tablonun Clinton lehine 3 puan olduğu görüldü.

Yani yaklaşık 16 puanlık bir yanılma olduğu kaçırılmıştı. Bu mümkün mü? Mümkün. Çünkü New Hempshire’a verilen önemin nedeni bu! Bu eyaletin sonuçları bundan önceki tüm başkanlık seçimlerinde-son 57 yıldır sadece ikisi hariç (Bill Clinton ve W. Bush)-ABD başkanını bildi.

Doğal olarak Hempshire önseçmenleri kendilerinin önemini uzun süredir biliyorlar ve anketlere bilgi verirken oldukça çekinik davranıyorlar. Bunun somut bilgisi de var. Obama’yı önde gösteren aynı anketler aynı zamanda yüzde 30’luk, yani çok yüksek bir seçmen kitlesini “kararsız” gösteriyordu. Yani anketler ve ABD basını bunu gösterdi ama Türk medyası hiç görmedi.

Biz yine basit bilgilere devam edelim. Bu seçim kampanyasında yaşanan ilklerden biri daha doğrusu ikisi şu; ilk kez bir kadın ve bir de siyah aday önde gidiyor. İkisi de Demokrat.

Senatör Hillary Clinton bir kadın aday olarak ilk kez Demokrat Partili seçmenler arasındaki kamuoyu yoklamalarında önde gidiyor. Onunla başabaş giden Demokrat Partili Senatör Barack Obama da ilk siyah aday.

Bir başka Demokrat aday da New Mexico valisi Bill Richardson(dı). İkinci nesil Meksikalı. Richardson kamuoyu yoklamalarında Clinton ve Obama’nın zaten gerisinde gidiyordu ve dün itibari ile yarıştan çekildi.

Mitt Romney Cumhuriyetçi adaylar arasında. Eski Massachusetts Valisi. Arizona Senatörü John McCain adaylığını geçen yıl Nisan ayında, Portsmouth’daki Deniz Kuvvetleri tersanesinde açıklamıştı.

Başlangıçta önde giden McCain Temmuz ayından itibaren kamuoyu yoklamalarında destek kaybetti. Para ve eleman kaybına uğradı. Ancak New Hempshire ön seçimleri bir anlamda onu da sağlam aday statüsüne yüseltti.
 
11 Eylül terör saldırıları sırasında New York Belediye Başkanı olan Rudy Giuliani sert politikalarıyla tanınıyor. Giuliani ilk kamuoyu yoklamalarında önde gidiyordu. Ancak şimdi aynı şeyi söylemek zor.

Rahip olan Mike Huckabee’nin hedefi dindar muhafazakar çevreler. Huckabee Teksas eyaletinde bir kilisede yaptığı konuşmayla başkan adaylığına büyük destek topladı. Mormon tarikatı üyesi. Bir süre önce bir kamuoyu yoklamasında Amerikalıların dörtte birinin bir Mormon’a oy vermeyeceği ortaya çıkınca Romney şöyle tepki göstermişti: “Sizi temin ederim, ne benim kilisem, ne de başka bir kilise, başkanın alacağı kararlarda etkili olamaz.”

Iowa!

2008 Başkanlık seçimleri için düzenlenen ilk önseçimler Iowa eyaletinde yapıldı.  Cumhuriyetçiler partilerinin başkan adaylığı için eski Arkansas Valisi Mike Huckabee’yi tercih ederken, Demokrat Partili Iowalılar, Illinois Senatörü Barack Obama’yı seçti. 

Cumhuriyetçi Parti’nin başkan aday adayları arasında Mike Huckabee yüzde 34; eski Massachusetts Valisi Mitt Romney yüzde 25; eski Tennessee Senatörü Fred Thompson yüzde 13; Arizona Senatörü John McCain yüzde 13; Texas Milletvekili Ron Paul yüzde 10; eski New York Belediye Başkanı Rudy Giuliani ise yüzde 4 oranında oy aldı.

Demokrat Parti’nin başkan aday adayları arasında Illinois Senatörü Barack Obama yüzde 38; eski Kuzey Carolina Senatörü John Edwards yüzde 30; New York Senatörü Hillary Clinton yüzde 29; New Mexico Valisi Bill Richardson ise yüzde 2 oranında oy aldı. 

Önseçimlerdeki sürpriz, Illinois Senatörü Barak Obama’nın sekiz puan farkla birinci gelmesiydi. Ulusal anketlere göre açık arayla birinci konumda olan (Bakın bu da bizim medya tarafından atlandı!)Senatör Clinton ise Iowa’da üçüncü oldu. Senatör Clinton’ın Iowa’da bu kadar az destek bulması ve Senatör Edwards’ın da bu kadar çok oy alması beklenmiyordu.

Önseçimlerde başarı gösteremeyen Delaware Senatörü Joe Biden ve Connecticut Senatörü Chris Dodd, adaylıktan çekildi.
 
Cumhuriyetçi Parti tarafındaysa, eski Arkansas Valisi Mike Huckabee’nin, ikinci gelen, eski Massachusetts Valisi Mitt Romney’yle arayı bu kadar açması beklenmedik bir gelişmeydi.

New Hempshire!

Bilindiğiüzere bu eyalette Cumhuriyetçi Parti'den Arizona Senatörü John McCain, Demokrat Parti'den de New York Senatörü Hillary Clinton kazandı.

Son iki günde New Hampshirelı seçmenler arasında yapılan kamuoyu yoklamaları, Illinois Senatörü Barack Obama’yı, New York Senatörü Hillary Clinton’a karşı farklı bir şekilde önde gösteriyordu. Ama sonunda Barack Obama, kampanya ofisinde seçmenlerine seslenerek, Hillary Clinton’ı kutladı.

Obama’nın Iowa galibiyeti ve Hillary Clinton’ın sürpriz bir şekilde bu eyalette üçüncülükte kalmasının etkilerinin New Hampshire’a yansıması bekleniyordu. Ama tersi oldu.

Kamuoyu yoklamaları, Demokrat Partili adayların çekişmesinde doğru sonucu yansıtmasa da, Cumhuriyetçilerde sonuç beklendiği gibi oldu. McCain’in galibiyeti daha oy sayımlarının ilk saatinde kesinleşti. McCain 2000 yılındaki başkanlık seçimlerine de katılmış ve New Hampshire’daki Cumhuriyetçi seçmenlerin oyunu almıştı.

New Hampshire’da sekiz yıl sonra ikinci zaferini kazanan 71 yaşındaki Cumhuriyetçi senatör, Başkan Bush’un politikalarına destek veren bir aday. Konuşmalarında sıklıkla “radikal İslam’ı” büyük bir tehlike olarak gördüğünü ve Amerika’yı bu tehlikeden koruyacak tek aday olduğunu dile getiriyor.

Vietnam savaşında yıllarca esir tutulan John McCain ayrıca, Meksika sınırına tel örgü çekilmesini, ülkedeki kaçak yabancılara kısmi af getirecek yasa tasarısını, mevcut Irak ve terörle savaş politikalarını destekliyor.

Büyük Salı: O zaman konuşun!

Önümüzdeki süreçte önseçimlerin en büyüğü “Süper Salı”. Yani 5 Şubat Salı günü 22 eyalette birden önseçim yapılacak. Süper Salı, aday adaylarının konumunu daha da kesinleştirmiş olacak.

Amerikan siyasetinin önemli bir geleneği de bu zaten. Bu iki ayak hariç 5 Şubat işte daha kesin konuşulabilir sonuçları ortaya koyacak. Zaten 22 eyalet de yapılıyor olması bile bunu sağlıyor. Bu tarihte üst üste başarısız adayların yarıştan çekilmelerine şahit olabileceğimiz gibi, yeni ABD Başkanı’nın kim olabileceği ve etkileri üzerinde de daha elle tutulur tartışmalar yapabileceğiz. Kasım ayındaki seçime yaklaşıldığı süre içinde de iyibilgi ABD seçimlerinin farklı okumalarını ve işte o zaman iddialı tahminlerini de yansıtacak.

www.iyibilgi.com Ankara

Bu haber 2,071 defa okundu.