Tayvan Kıbrıs'a model olabilir mi?

12 Ocak 2008 18:04 tsi
Kıbrıs'a model dayanmıyor. Belçika modelinden sonra BM üyesi olmamasına rağmen izole edilmeyen Tayvan sırada. Ama Tayvan olabilmek için Kıbrıs'ın ekonomik anlamda başarılı olması gerekiyor.

Birleşmiş Milletler (BM) üyesi olmayan Tayvan 20'den fazla ülkeden havayolu taşımacılığının yapıldığı, üniversiteleri dünyanın her yerinde kabul gören izole edilememiş bir ülke. Yüzölçümü Konya kadar olan Tayvan IMF'nin tahminine göre 2007'de dünyanın en büyük 16. ekonomisi oldu. Yılardır izole edilmenin sıkıntısını yaşayan KKTC'nin Tayvanlaşma süreci ne kadar başarılı olabilir?

Üzerinde 23 milyon insanın yaşadığı Tayvan aslında sadece bir adanın ismi. Tayvan'da mevcut devletin ismi Çin Cumhuriyeti. 1911'de Çin'de kurulan devlet imparatorluğu yıkıp cumhuriyeti kurarak Çin tarihinde bir dönüm noktası gerçekleştirdi. II. Dünya Savaşı'nda Japonlara karşı güç kaybeden Çin Cumhuriyeti Mao liderliğindenki Komünist Devrim'e karşı koyamadı. 1949'da yanlarındaki elit tabakayla birlikte Çin'den Tayvan'a kaçan devletin yönetici ve askeri kadrosu Çin'de kurulan devleti aynı isimle Tayvan'da devam ettirdiler. Çin Cumhuriyeti 1945'te kurulan BM'nin kurucu üyelerinden biri ve Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesiydi. Çin Halk Cumhuriyeti'nin dışa kapalı politikalarından dolayı 23 Kasım 1971'e kadar Tayvan'daki devlet bütün Çin'i temsilen BM üyeliğini sürdürdü. Çin'in dışa açılım poltikasıyla BM'de yerini almasıyla Tayvan da örgütten atıldı. 1970'lerde dünya ülkeleri Tayvan'la siyasi bağlarını resmi olarak bitirseler de gayr-ı resmi ilişkiler günümüzde de mevcut. Eskiden büyükelçilik olarak adlandırılan dış temsilcilikler şimdi ticari ve kültürel misyon olarak faaliyet gösteriyor. Tayvan'la eskiden beri ticaret, spor, kültür ve eğitim alanında ilişkileri olan ABD, Almanya, Fransa, Japonya gibi birçok ülke bu ilişkileri devam ettiriyor. Tayvan pasaportu ve parası neredeyse bütün ülkelerde kabul ediliyor. Buna rağmen Tayvanlılar diplomatik olarak tanınmayan bir ülke olmaktan memnun değiller. Bunun en büyük sebebi ise bir zamanlar BM'ye ve diğer uluslararsı kurumlara üye olmaları. Tayvan Uluslararası Olimpiyat Komitesi üye olabildiği organizasyonlara da Çin Cumhuriyeti veya Tayvan ismiyle katılamıyor. Bu tür organizasyonlarda genellikle tercih edilen isim Çin Taipei.

KKTC için Tayvan'ın şu an bulunduğu konuma gelmek bir iyileşme sayılabilir. Ticari ve sportif ilişkilerinin başlamasıyla haklı dava diğer insanlara anlatılabilir, KKTC vatandaşları izolasyonun kalmasıyla bir rahatlama dönemine girebilirler. Ama asıl önemli olan bunu devam ettirebilmek. Bugün Çin Halk Cumhuriyeti'nin baskısına rağmen yaklaşık 50 ülkenin Tayvan'da temsilcilik sahibi olmasının sebebi Tayvan'ın ekonomik başarısı. Özellikle eloktronik, bilgisayar, makine, tekstil gibi sektörlerde söz sahibi olan Tayvan diplomatik olarak tanımayan ülkelerin dahi ilişkilerini geliştirmek istediği ekonomik bir dev. KKTC Tayvan'a benzer bir haklar kazanırsa bunları kaybetmemesi için ekonomik olarak kalkınması, Avrupa ülkeleri için kaybı kolay kolay göze alınamayacak bir ülke haline gelmesi lazım.

zaman

Bu haber 489 defa okundu.