Türkiye ikinci sınıf demokrasi mi olacak?

10 Haziran 2008 12:37 tsi
Avrupa Konseyi, Türkiye'yi 2004 yılında 'demokrasisi zayıf ülke' sınıfından çıkartmış ardından da AB'ye tam üyelik müzakere süreci başlamıştı. Fakat şimdilerde yaşanan iç gelişmelerden ötürü Avrupa Konsey'i Türkiye hakkındaki kanaatini değiştirebilir

Kapatma davası Türkiye'yi ikinci sınıf demokrasi listesine aldırabilir  
 
Avrupa Konseyi, Türkiye'yi 2004 yılında 'demokrasisi zayıf ülke' sınıfından çıkartmış ardından da AB'ye tam üyelik müzakere süreci başlamıştı. Ancak AK Parti'ye açılan kapatma davası ile birlik- te Türkiye'nin yeniden 'denetim' listesine alınması gündemde. Konsey 'acil' kodu ile 26 Haziran'da toplanarak konuyu görüşecek.  
 
AK Parti'ye açılan kapatma davasının ardından Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Türkiye'yi yeniden zayıf demokratik ülkeler sınıfına koymayı tartışıyor. Türkiye'deki son gelişmeler üzerine 'acil oturum' kararı alan AKPM, 26 Haziran'daki genel kurulda Ankara'yı tekrar 'denetim sürecine' almayı görüşecek. Muhtemel raportör Belçikalı Hıristiyan Demokrat milletvekili Luc Van den Brande, "Acil toplantı kararı alındıysa o ülkenin yeniden denetim sürecine alınması ihtimali yüksektir." dedi. Belçikalı vekil, acil oturum düzenlenmesinin en önemli sebebinin AK Parti'ye açılan kapatma davası olduğunu kaydetti. Sadece Konsey'e yeni üye olan ve demokrasiye yeni geçiş yapan ülkelerin tabi tutulduğu 'denetim' sürecine tekrar alınmasının Türkiye-AB ilişkilerini de yaralaması bekleniyor. Türkiye demokrasisi, 1996 yılından itibaren Avrupa Konseyi tarafından izleme sürecine alınmış, AB'ye uyum sürecinde gerçekleştirilen yasal reformların ardından ise 2004 yılında Türkiye 2. sınıf demokrasiler sınıfından çıkartılmıştı. AKPM Türk Heyeti Başkanı AK Parti Antalya Milletvekili Mevlüt Çavuşoğlu, kara listeye alınmanın Türkiye'ye büyük zarar vereceği uyarısında bulunarak böyle bir kararın çıkmaması için diplomatik çabaları başlattıklarını bildirdi.

AKPM, 'Türkiye'deki demokratik kurumların işleyişi' üzerine bir 'acil oturum' düzenleyecek. Bu konuda hazırlanacak rapor, 23-27 Haziran tarihleri arasındaki genel kurulu toplantısında ele alınacak. Toplantının raportörü olması beklenen Belçikalı Hıristiyan Demokrat milletvekili Luc Van den Brande oturumda Türkiye'de yaşanan son siyasi krizin masaya yatırılacağını, 2004'te bırakılan denetim sürecinin tekrar başlama ihtimalinin de bu toplantıda tartışılacağını söyledi. 2004 yılına kadar izleme sürecinde olan Türkiye'nin raportörü olan Van den Brande, konuyla ilgili Zaman'a değerlendirmelerde bulundu. Van den Brande, raportörün önümüzdeki 23 Haziran Pazartesi günü kesinleşeceğini, ancak bu göreve kendisinin getirilmesinin yüksek bir ihtimal olduğunu kaydetti. Denetim sürecinin yeniden başlamasının da toplantıda tartışılacağını belirten Van den Brande, "Şimdiden kesin bir şey söylemem zor. Ancak, denetim sürecinin tartışma maddelerinden biri olacaktır. Bunu Türkiye özelinde değil, genel olarak söylüyorum. Demokratik kurumlarının işleyişi üzerine acil toplantı düzenlenen bir ülkenin yeniden denetim sürecine alınması ihtimali yüksektir." şeklinde konuştu. AKPM'nin ilkbahar toplantıları sırasında imzaya açılan, dört siyasi grup başkanının imzaladığı bir bildiride, Anayasa Mahkemesi'nin AK Parti'nin kapatılmasına ilişkin vereceği kararın, Avrupa Konseyi ve Venedik Komisyonu ilkelerine uygun olması temennisinde bulunulmuştu.

Türkiye'yle ilgili acil oturum düzenlenmesinin en önemli nedenlerinden birinin AK Parti'ye açılan kapatma davası olduğunu da belirten Van den Brande, "Venedik Komisyonu'nun siyasi partileri kapatmaya ilişkin belirlediği kriterler var. Türkiye'de açılan kapatma davalarında bu kriterlerin karşılanmadığını görüyoruz. Bu toplantının düzenlenmesinin temel nedenlerinden biri de AK Parti'ye açılan kapatma davasıdır." değerlendirmesinde bulundu. Belçikalı AKPM üyesi, Türkiye'nin yeniden izleme sürecine alınması ihtimalinin Türkiye-AB ilişkilerini nasıl etkileyeceği yönündeki soruya ise, "AB adayı bir ülkenin, Avrupa Konseyi'nin demokrasi ve insan haklarının korunması için belirlediği kurallara da uyması gerekiyor. Açık konuşmak gerekirse, Avrupa Konseyi'nin izleme sürecine aldığı bir ülkenin AB üyesi olması düşünülemez. Elbette ki, AB ile Avrupa Konseyi arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur." cevabını verdi. Van den Brande, bazı gazetelerde yer alan AK Parti milletvekilleri ile yakın ilişki içinde olduğu iddiasını da şu sözlerle cevapladı: "AKPM'deki Türk heyetinde sadece AK Partili meslektaşlarımla değil, diğer siyasi partilere mensup üyelerle de yakın bir ilişkim var. Geçen dönem, AKPM Türk heyetinde yer alan eski CHP milletvekili Abdülkadir Ateş'le çok sıcak bir ilişkimiz vardı."

Denetime alınmak Türkiye'ye zarar verir

Denetim süreci, genelde, AKPM tarafından Avrupa Konseyi'ne yeni üye olan ülkeler için uygulanıyor ve bu ülkelerin üyelik öncesi taahhütlerini yerine getirip getirmediğini izliyor. 23-27 Haziran'daki genel kurul toplantısında Avrupa Konseyi'nin yeni üyelerinden Türkiye'nin yanı sıra Azerbaycan'ın da izleme sürecine ilişkin rapor tartışılacak. Ancak, Avrupa Konseyi'nin kurucu üyesi Türkiye'de demokratikleşme alanında sorunlar bulunduğu ve insan hakları ihlallerinin devam ettiği gerekçesiyle bu sürecin 1996 yılında başlatılması, Ankara'nın sert tepkisine yol açmıştı. Türkiye'ye yönelik denetim süreci 17 Aralık 2004'teki AB adaylık kararından aylar önce 22 Haziran 2004'te kaldırılmıştı.

AKPM'nin 'acil oturum' ilan ederek Türkiye'deki demokratik işleyişi tartışmaya açacak olması Türk yetkilileri harekete geçirdi. AKPM Türk Heyeti Başkanı AK Parti Antalya Milletvekili Çavuşoğlu 'acil oturum' kararı alınmasının hoşlarına gitmediğini belirterek Türkiye'nin yeniden 'denetim sürecine' alınmaması için çalıştıklarını bildirdi. Türkiye'nin denetim sürecinden büyük reformlar yaparak 2004'te çıktığına vurgu yapan Çavuşoğlu, "Tekrar o dönemlere dönmemek için Avrupalı muhataplarımızla yoğun olarak görüşüyoruz." dedi. Mevlüt Çavuşoğlu, tekrar denetim sürecine girmenin Türkiye'ye zarar vereceğini ve bu süreçten çıkmanın önceki yıllara göre daha zor olacağını kaydetti. AKPM'nin amacının Türkiye'yi cezalandırmak olmadığına vurgu yapan Çavuşoğlu, "Hedefleri son gelişmeleri tartışmaya açmak. Sorunlara dikkat çekerek kriz olmadan bu günlerin atlatılmasını sağlamak." şeklinde konuştu.
 
zaman

Bu haber 255 defa okundu.