Bu Etik Kanunu pek etik değil…

Başbakanlığa bağlı  “Kamu Görevlileri Etik Kurulu”nun aldığı bir karara göre her sene  25 Mayıs 1 Haziran tarihleri arasındaki bir hafta “Etik Haftası” olarak kabul edilmiş. “Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”  2004 yılında yürürlüğe girmiş; bu kanuna bağlı olarak “Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” de 2005 yılında yürürlüğe girmişti.

“Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” un 1. Maddesi amacı bildiriliyor:

Bu Kanunun amacı, kamu görevlilerinin uymaları gereken saydamlık, tarafsızlık, dürüstlük, hesap verebilirlik, kamu yararını gözetme gibi etik davranış ilkeleri belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere Kamu Görevlileri Etik Kurulunun kuruluş, görev ve çalışma usul ve esaslarının belirlenmesidir.

Buraya kadar Hem Kanunun hem de Yönetmeliğin 1.maddesinin hemen altında ise şu cümle var:

Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Bakanlar Kurulu üyeleri, Türk Silahlı Kuvvetleri ve yargı mensupları ve üniversiteler hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz.

Kanunun ve yönetmeliğin diğer maddeleri de normal…

Fakat birkaç temel husus var…

Birincisi Cumhurbaşkanı’nın, milletvekillerinin, bakanların, TSK-yargı ve üniversite mensuplarının bu kanunun hükümleri dışında tutulmalarıdır…

Dolayısıyla bu “Etik” kanunu hiç etik değil! Etik değil, çünkü adalet nosyonunu ıskalıyor. Adaleti simgeleyen kadın resminde kadının gözü bağlıdır çünkü karşısındakinin kim olduğuyla ilgilenmemeyi ima eder. Oysa burada kimi iktidar sahiplerini muaf tutarak onların gayri-etik davranmasını salık veriyor.

Oysa etik, bizim dilimizdeki daha açık ifadesiyle ahlak, iktidarların keyfiliğini sınırlama gibi bir işleve sahiptir ve tutarlılığı kapsarken, ayrımcılığı dışlar…

İkinci temel nokta tam burayla ilişkili:

Devlet ve devlet-toplum ilişkisi demokratikleşmeden bu tür kanunlar çıkarmak imajdan ve zorakilikten öteye taşınamamaktadır… Çünkü adalet ve adalet bilgisi olarak ahlak, ancak demokratik ortamlarda tecelli edebilir.

Hal böyle olunca, AB zorlamasıyla çıkan bu tür kanunlar, içerikten ve somut pratikten yoksun olmakla birlikte; erk sahiplerinin muaf tutulmasında beis görülmemektedir.

Dolayısıyla Ahlaki/etik ilişkilerin vuku bulacağı demokratik ortam sağlanmadan “Etik Günü” ilan etmenin karşımıza çıkardığı tablo; çevre sorunlarının kökten çözümüne çabalamadan sadece Çevre Gününde çocuklara ağaç diktirmek gibi makyaja yönelik faaliyetlere benzemektedir.

Devlet-toplum ilişkisinin kritik konumundan bahsettik çünkü “Etik Kanununun” bertaraf etmeyi amaçladığını söylediği yolsuzluk, saydam olmama, taraflı olma durumları, hakim otoriter yapıdan ve onu besleyen otoriter zihniyetten beslenmektedir.

Devletin vatandaş üzerinde tahakküm kurduğu, bürokratik egemenliğin varolduğu otoriter ortamlarda siyaset toplumsal sorunları çözme çabası olmaktan çıkar; devlet rantını bölüşme yarışına döner ve burada bürokrasi kilit rol oynar…

Dolayısıyla devleti toplum tarafından ve onun hak ve taleplerine göre şekillenen bir hizmet aracına dönüştürmeden “Etik Kanunları” çıkarmak, “Etik Günü” ilan etmek, sonuç vermeyeceği gibi, var olan etik dışı ilişkiler ağının kamuflajına katkı sağlayarak gayri-ahlakiliği daha da derinleştiririr…

www.iyibilgi.com analiz İlhan Döğüş