Dünya krizde, Türkiye’de sirket kárları zirve yaptı

24 Temmuz 2008 09:27 tsi
Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketinin kárı geçen yıl yaşanan siyasi belirsizlik ve uluslararası krize rağmen yüzde 34 arttı. Kárlılıkta 2001 sonrası zirve yakalandı. Artışta yüzde 81 büyüyen faaliyet dışı gelirler etkili oldu.

Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarının yer aldığı İstanbul Sanayi Odası-500’deki (İSO-500) şirketler çifte seçim belirsizliği ve dünya krizinin patlak verdiği geçen yıl artan faiz gelirleri sayesinde 2001’den bu yana en yüksek kárlılık oranlarına ulaştı.

KÁR TOPLAMI 18.2 MİLYAR

İSO-500’ün üretimden satışlar toplamı 203.5 milyar, ciro toplamı 253 milyar, vergi öncesi kár toplamı ise 18.2 milyar YTL’ye ulaştı. Söz konusu şirketlerin satış kárlılığı (kár/ciro) yüzde 7.2, aktif kárlılığı (kár/toplam varlık) ise yüzde 8.7’yle 2001 sonrası en yüksek düzeyde oldu. Özkaynak kárlılığı (kár/özkaynak) yüzde 15.9’la 2004, 2005 ve 2006 gibi yüksek büyüme hızlarının yaşandığı yılların üzerinde, yüzde 15.9 olarak gerçekleşti.

Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin artan kárlılığında başı çeken özel sektör firmaları oldu. İSO-500 içinde yer alan özel sektör firmalarının satış kárlılığı yüzde 7.2, aktif kárlılığı yüzde 10.1 ve özkaynak kárlılığı yüzde 19.4’le ortalamanın üzerinde gerçekleşti.

KESKİN DÖNÜŞ YAŞANDI

Sanayİ kuruluşlarının kár artışında başlıca rolü faiz kazançlarının oluşturduğu üretim ve faaliyet dışı gelirler oynadı. 2001’den sonra düşen faizlerin etkisiyle hızla gerileyen faaliyet dışı gelirlerde geçen yıl keskin dönüş yaşandı.

GELİR YÜZDE 81 ARTTI

Söz konusu gelirler geçen yıl yüzde 81 oranında büyüdü. İSO-500 listesinde yer alan şirketlerin faaliyet dışı gelirlerinin toplam kara oranı ise 2006’ya göre 9.3 puan artarak 35.6 puana ulaştı. Şirketlerin faaliyet dışı alanlardan sağladıkları gelirlerinin toplamı 6.1 milyar YTL’yle 2006’ya göre 2.7 milyar YTL arttı. Faiz kazançlarındaki bu artış İSO-500’deki sanayi şirketlerinin toplam kárlarının 2006’ya göre yüzde 34 yükselmesinde tetikleyici oldu.

Satış, kár ve ihracat şampiyonu Koç Holding

İSO-500 listesindeki ilk 10 firmadan 5’i Koç Grubu şirketlerinden çıkarken grubun Türkiye’nin en büyük sanayicisi olma özelliği devam etti. Tüpraş satış ve kárlılıkta Türkiye’nin en büyük sanayi şirketi unvanını korururken, Ford Otomotiv de en fazla ihracatı gerçekleştiren firma oldu. Koç Grubu İSO-500’ün ilk 10’una Tüpraş, Ford Otomotiv, Arçelik, Tofaş, ve Aygaz olmak üzere 5 şirketle girdi. Elektrik Üretimi A.Ş ilk 10’daki tek kamu kuruluşu olarak yer alırken, üç basamak yükselen İçdaş Çelik ilk kez 2007’de ilk 10’a girdi.

En çok işçi çalıştıran 10 şirketin 5’i kamuda

İSTANBUL Sanayi Odası’nın her yıl yaptığı araştırmanın sonuçlarına göre İSO 500’deki şirketlerin toplam istihdamı 553 bin olarak gerçekleşirken personel rekoru 16 bin 376 kişiyle Türkiye Şeker Fabrikaları’nın oldu.

İkinci sırada 15 bin 257 kişiyle bir süre önce BAT’a satılan Tekel Tütün şirketi yer aldı. Koç Holding şirketi olan Arçelik de 11 bin 275 personelle özel sektörün personel çalıştırma rekorunu kırarken ilk 10’da yer alan kuruluşlardan 5 tanesi kamudan çıktı.

İSO-500 553 bin kişi çalıştırıyor

Türkiye ekonomisinin lokomotifi konumundaki Türkiye’nin en büyük 500 sanayi şirketinin rakamsal sonuçları ise oldukça çarpıcı veriler ortaya çıkardı. İSO 500 sıralamasına giren şirketlerin geçen yılki toplam ciroları 253 milyar YTL, üretimden satışları ise 203.5 milyar YTL olarak gerçekleşti.

Bu satışların 54.5 milyar doları ise ihracattan geldi. Böylece İSO-500 büyük kuruluşun toplam ihracatı Türkiye’nin 107 milyar dolar olan 2007 ihracatının yarısı düzeyinde gerçekleşti. 552 bin 758 kişiyi üretimde çalıştıran söz konusu şirketle geçen yıl 79.6 milyar YTL’lik katma değer yaratırken, toplam vergi öncesi kárları 18.2 milyar YTL olarak gerçekleşti.

İhracatın yarısını yabancılar yaptı

İSO-500’de yer alan yabancı sermayeli şirket sayısındaki artış sürüyor. Geçen yıl ilk 500 sanayi şirketi arasında yer alan yabancı sermayeli şirket sayısı 3 adet artışla 143’e çıktı. Söz konusu şirketler sayı olarak toplamın yüzde 29’unu oluşturdu. Bu şirketler geçen yıl İSO-500’deki şirketlerin ihracatının yüzde 47.6’sını yaptı.

Aynı firmaların toplam içindeki payları üretimden satışlarda yüzde 33.3, dönem kárında yüzde 38.1, çalışan sayısında ise yüzde 29.3 olarak gerçekleşti. İstanbul Sanayi Odası’nın belirlediği Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin ‘A takımı’ sayılan ilk 50 büyük arasında ise 19 yabancı sermayeli şirket yer aldı.

Yüksek kárlılık borçları düşürdü

500 büyük kuruluşun mali yapılarındaki en önemli değişimlerden birini artan karlılığın etkisiyle güçlenen özkaynakları ve düşen borçluluk oranları oluşturdu. 2007’de söz konusu şirketlerin tüm borç rasyolarında iyileşme sağlandı. Borçların varlıklara oranı yüzde 47’den yüzde 46’ya, özkaynaklara oranı yüzde 83.6’dan yüzde 77.5’e, kısa vadeli borçların toplam varlıklara oranı ise yüzde 31’den yüzde 30.3’e indi. Özkaynakların varlıklara 1.9 puanlık artışla oranı yüzde 56.4’e çıktı.

star

Bu haber 461 defa okundu.