Majestelerinin işleri: İyi de SİZE NE?

7 Ağustos 2008 15:01 tsi
İngiliz ‘müesses nizamı’nın gazetesi Financial Times, ‘Uygurlar’ın Kayıp Davası’ başlığıyla bir yazı yayımladı. Diğerleri ‘neden’i biraz Çin’deki olimpiyatlara yordu ama Ankara, dertlerinin ne olduğunu biliy

Financial Times, uluslararası toplumun, Çin baskısına maruz kalan Uygur Türkleri’ni unuttuğunu yazdı. Dünyanın, dev pandaların çiftleşmesine daha fazla ilgi gösterdiğini öne süren gazete, "Tibetlilerin Richard Gere’i var ama Uygurları destekleyen bir Hollywood yıldızı yok" ifadesini kullandı.

İngiltere’nin önemli gazetelerinden Financial Times’da yayımlanan "Çin’deki Uygurların kayıp davası" başlıklı makalede, “Pekin Yönetimi, Çin’in en büyük ili olan batıdaki Sincan Özerk Bölgesi’nde yaşayan Müslüman Uygurları, bu tarihten beri her fırsatta "El Kaide fırçasını kullanarak katrana buluyor" ifadesini kullandı.

FT, 10’uncu yüzyılda ilk Türk devletini kuran ve Türk edebiyatının ilk eserlerini veren Uygurların "kültürlü bir halk" olduğunu, buna karşın 1949’dan itibaren sömürgeci Çin tarafından zorla asimile edildiklerini de belirtti.

Ankara’ya ‘hafif’ gelir…

Elbette dünyada Uygurlar’a şu veya bu şekilde gösterilen her ilgi Türkiye’yi mutlu eder. Ve elbette şu da doğru ki, Türkiye’den daha çok Uygur halkı için kaygılanan pek az millet bulunuyor.

Ve yine elbette, İngiltere bu listede yer almıyor! Almıyor ama bu yazı ve yayınlandığı kanal, Uygurlar’ın yeniden gündeme gelmesinin sorgulanmasını Türkiye açısından da şart kılıyor.

Bu konuda fazla detaya gerek yok. Uygur meselesi zaman zaman, Ankara ile Pekin arasında ciddi sorun olmuş bir konu. Ancak bugün öyle değil ve Çin, hem Uygurlar’ın hem de Türkiye’nin hassasiyetini biliyor.

Bu konuda da eskisine oranla daha hassas davrandığı açık. Bu elbette tüm sorunların halledildiği manasına gelmiyor. Fakat iki ülke arasında “iyi niyet” var ve bu önemli. Ankara da gözünü ve gönlünü Uygurlar’dan ayırmış değil.

Ama bunu farklı “anlamlara” gelecek biçimde yürütmüyor. Bu işin bizi ilgilendiren kısmı. Peki İngiltere’yi ilgilendiren bölümü ne? Bu sorunun yanıtı, Uygurlar’ın İngilizler tarafından korunan (!) haklarından daha çaplı.

Arayı 'soğutmayalım'!

Bölge, uzun zamandır Rusya-Çin-İran ve ABD-AB denklemi üzerinden bir cepheleşmenin gerginliğini yaşıyor. Türkiye de elbette binlerce yıllık kaderinin bir parçası olarak yine bu çekişmenin merkezi durumunda.

Bu gerginlik şu sıralar daha azalmış durumda. “Sistem” yerine oturuyor. Ama buraya kadar İngiltere ile ABD arasında da bu coğrafya üzerinde bir ayağını enerjinin de oluşturduğu bir çekişme var.

Haliyle Türkiye’nin konumu İngiltere için de önemli ve AB-ABD cephesine dahil bir Ankara, Londra için “bu konjonktür” için çok da uygun değil. İşte Uygurlar bu aşamada ortaya çıkıyor.

Eğer Uygur konusu büyürse, bu durum Türkiye-Çin arasında bir gerginlik demek. Ama aslında yukarıda saydığımız gruplaşmalar arasında bir gerilim demek. Yeni bir boşluk süreci olarak da okunabilir.

“İlk turu” kaybeden İngiltere’nin yeni bir oyun için masa açması sayılabilir. Peki Uygur konusu büyür mü veya devam eder mi? Bunun basit bir yanıtı var ve sağlıklı bir turnusol kağıdı sayılabilir.

Çok yakın zamanda büyük gazetelerimizin “Uygur” haberlerine ve kapsadıkları alana bakmak kafi olacaktır. Az beklemek yeterli diyelim. Soruyu da tekrarlıyalım; İyi de güzelim, SANA NE?

Bu haber 1,220 defa okundu.