Gül'den ABD'ye kritik mesaj: Düzen değişti

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ABD'ye 'oyun değişti, gücünü paylaş' mesajı verdi. Bu mesajı Cumhurbaşkanı olduktan sonra sonra yabancı basına ilk demecini verdiği İngiliz Guardian gazetesinde dile getiren Gül'ün seçtiği yayın organı da söyledikleri de dünyanın aldığı şekil ve Türkiye'nin bunu okuma açısıyla ilgili ilginç işaretler içeriyor.

Cumhurbaşkanı Gül, The Guardian'da Gürcistan’daki savaşın ABD’nin artık tek başına küresel siyaseti belirleyemediğini, diğer ülkelerle gücünü paylaşması gerektiğini gösterdiğini belirtiyor. Gül, “Büyük uluslar var, dünyanın bazı bölgelerinde inanılmaz bir ekonomik kalkınma var. Bu yüzden yapmamız gereken, tek yanlı hareketler yerine beraber eyleme geçmek, ortak kararlar almak ve dünya ile konsensüse varmak” ifadesini kullanıyor.

Gül'ün söylediklerinden hangi anlamlar çıkıyor?

Öncelikle Gül'ün açıklamasını bir İngiliz gazetesine yaptığını, İngiltere'nin Irak savaşı sonrasında ABD ile yollarını ayırdığını ve Washington'dan farklı tonda bir politika izlemeye başladığını belirtelim. Aslına bakılırsa Türkiye de oluşmakta olan 'yeni dünya düzeninde' ABD ile eşgüdüm içerisinde hareket ettiği kadar İngiltere'yi de kendisine ortak tayin ediyor. İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth'in de Tükiye'ye yaptığı tarihi ziyareti anımsatırken, ABD dışında Türkiye'nin ikinci stratejik ortağının önceki yıl imzalanan anlaşmayla İngiltere olduğunu vurgulayalım.

Dünya değişti

Gül'ün söylediklerinde altının çizilmesi gereken nokta artık 'düzenin' diğişiyor olduğu... Türkiye'nin bunu doğru okuduğu ve Washington'a mesaj verdiği anlaşılıyor. Gül'ün "Büyük uluslar var, dünyanın bazı bölgelerinde inanılmaz bir ekonomik kalkınma var. Bu yüzden yapmamız gereken, tek yanlı hareketler yerine beraber eyleme geçmek, ortak kararlar almak" şeklindeki sözleri çok önemli. Çünkü bir yandan ABD'nin tek taraflı politikalarının dünyada gerilim yarattığını ortaya koyuyor, diğer taraftan da dünyanın diğer bölgelerindeki kalkınmaya (özellikle BRİC'i ima ettiği söylenebilir) işaret ederek tek taraflı atılacak adımların dünya sistemini daha çok riske atacağı, ABD'nin adımlarına benzer tepkilerin geleceği vurgulanıyor.

Rusya ve İran mesajı

Gül'ün açıklamalarının zamanlaması da önemli. Bu açıklamalar Rusya'nın Gürcistan'a müdahalesinin ardından geliyor. Üstelik bu açıklamalar İran'a yönelik uluslararası baskıların arttığı dönemle de örtüşüyor. Açıklamanın Ahmedinecad'ın Türkiye'ye geldiği ve İstanbul'da 'ABD bölgeden çekilecek' dediği günün ertesinde yapılmış olması da önemli.

Ankara'nın Washington'a iletmek istediği aslına bakılırsa tam da bu iki ülkeyle ilgili. Türkiye ABD'nin bölgedeki hareketlerinin Rusya'yı kzıdrıdığının bilincinde. Gürcistan'da patlak veren savaşın ardından Wshington'un Polonya ile füze kalkanı projesi imzalaması tansiyonu biraz daha yükseltirken, önümüzdeki haftalarda İran konusunun daha da kızışacağı öngörülüyor. Her ne kadar İran'a yönelik askeri seçenek masadan kalkmış olsa da ABD içerisindeki bir grubun Tahran'a askeri müdahale için beyaz saraya baskı yaptığı biliniyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Çırağan Sarayı'nda bu endişelerini İran Cumhurbaşkanı Ahmedinecad'a iletmişti. Şimdi benzer kaygılarını Washington'a iletiyor. Gül Washington'a 'dünya değişti, tek kutuplu dünya bitti. Bunu kabullenin, dünya ve bölge istikrarı tehlikeye girmesin' diyor.

iyibilgi.com