iyibilgi sordu: Neden çekiliyor?

26 Ağustos 2008 17:45 tsi
ABD’nin Irak’tan 2011’de çekilme ihtimalinin dillendirilmesi, birçok soru işaretini beraberinde getirdi. ABD’nin Irak’tan çekilme kararı, ne anlama geliyor? Çekilirse Irak’ı ve Ortadoğu’yu neler bekliyor? Hüsnü Ma

Irak, bundan çok değil, bir buçuk yıl önce, geleceğinden çok daha umutsuzdu. Çok acı çekti, çok kayıp verdi. Iraklılar, ailelerini kaybetti, evlerinden ayrılmak zorunda kaldı…

Ama bugün, Irak kendine daha bir güveniyor sanki. Ve ABD’nin Irak’tan çekilmesi ihtimali konuşuluyor. Peki, ABD, gerçekten Irak’tan çekilir mi? Buradaki çıkarlarının devamlılığı için ne yapabilir? Çekilirse Irak’ı ve Ortadoğu’yu neler bekler? Tüm bu soruları, Gazeteci Hüsnü Mahalli ve Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) Ortadoğu Uzmanı Şanlı Bahadır Koç’a sorduk.

ABD’nin 2011’de Irak’tan çekilmesi ne anlama geliyor?

Hüsnü Mahalli: Nuri Maliki’nin açıklaması, Amerika yönetimi tarafından yalanlandı. Bu açıklama bir şey ifade etmez. Neyi çekecek? 162 bin askeri var. Anlaşması konuşulan bir anlaşma var. Amerika Irak’ta 4 üs kuracak. O tarihe kadar, üslerin donanımı tamamlanmış olacak. 20 bin asker bırakacak.

Bahadır Koç: ABD, bundan 1,5 yıl önce asker artırımın gitti. Siyasi açıdan olmasa bile, güvenlik anlamında başarılı oldu. Ben elimden geleni yaptım, prestijimi kurtardım noktasına geldi. Ama bu kadar para ve emek harcadı, askeri bir varlığının da burada olmasını istiyor bu yüzden. Petrolde de ayrıcalıklı bir konum arzu ediyor.

Peki, sizce bu, ABD’nin Irak’ta başarılı olduğu anlamına mı geliyor?

H.M.: Irak’ta istikrar olması için, tüm tarafların ABD’ye güle güle demesi gerekir. Ama Kürtler buna sıcak bakmıyor. 1.5 milyon insanı öldürdükten sonra, neyin başarısı? Bu başarıysa, kutlarız o zaman. Petrol yasası çıkıyor. Kürtlerle Arapları birleştiremediler. Her gün bombalar patlıyor ve 20-25 kişi ölüyor.  

B.K.: Şiilerin hakim olduğu güvenlik güçleri, kendilerini güçlü hissediyor. Başarılı oldular, güvenlik arttı. ABD’ye ihtiyaç yok. Ne zaman gidecek bunlar, diyorlar. Kürtler dışında ABD’yi isteyen yok. Bush da McCain da ‘Irak kaybedilmiş diyordunuz, ama bakın başarılı olduk. Hem de yapılanlar boşa değil, bu maceranın sonu var’ demeye getiriyor.

Irak çözülmez

ABD çekilirse Irak ve Ortadoğu’da ne olur?

H.M.: Irak’a insanları satın almaya başladılar. Eskiden direnen aşiretler, artık direnmiyor. Sünni aşiret liderlerine büyük paralar veriliyor. İslamcı gruplara göz yumuyorlar. Ortadoğu’da her şey birbirine bağlı. Irak çözülürse, İran’la ilgili sorunlar da, PKK da çözülür. Erbil’de Türkiye’ye sıcak mesajlar gönderen Barzani ve Talabani, şimdi neden susuyor? ABD hala, PKK’yı bir kar olarak algılıyor. Kerkük çözülmeden, Barzani Türkiye’ye sıcak yaklaşmayacak. Kerkük’ü Irak’taki taraflar çözecektir. Ama anlaşamayacaklar. Bu bir pakettir.
Irak, Suriye, İsrail, hatta Gürcistan olayları; hepsi birbirine bağlı. Gürcistan’ın İsrail’de üsleri vardı, çok etkindi. Gürcistan’ın savunma bakanı sıkı bir İsrail yanlısı. İsrail’e Gürcistan’ın güneyinde 2 üs verdi. Rusya’nın vurduğu ilk üsler bunlardı. Bütün süreç birbirine bağlı. İsrail, Rusya’ya gıcık oluyor. Çünkü Rusya, İran’ın nükleer programına destek veriyor. Ama İsrail’in kışkırttığı Saakaşvili’nin zamanlaması yanlıştı. Irak çözülmez, ABD de çekilmez. Filistin gibi 60 yıl tartışırız bu konuyu.

Sünni-Şii çatışması çıkabilir

B.K.: Bu işin ABD seçimleri boyutu var. Bush’un, gitmeden önce, düşük de olsa İran’ı vurma ihtimali var. Vurursa, Irak da bundan etkilenecek. Iraklı Şiiler ülke yönetiyor. Belirsizlik olursa ABD, benim de acil müdahale gücüm olmalı diyecek.1 0-30 bin asker bırakacak. McCain seçilirse, işi sürüncemeye bırakmak istemiyor. ABD’den sonra Irak’ta istikrar olacağının garantisi yok. Burada, Sünnü-Şii çatışması çıkabilir. İran, bu işten e karlı çıkan olur. İran’ın fazla güçlenmesi de, vurulma ihtimalini artırır. Obama seçilirse ne olur bilemeyiz. Ama McCain seçilirse Amerika İran’ı vurur.
Belki Amerika 2011 takvimini esnetebilir.
Suriye’nin Batı’ya yaklaşma isteği var. Suriye bu süreci devam ettirir, İran Suriye’yi kaybederse, nükleere yansıyabilir bu. Nükleere devam ama bomba yapmayacağım diyebilir ve buna ikna edebilir.
Kürtlere gelince… Onlar da der ki ben bu kargaşanın içinde olmak istemiyorum. Ben sana üs veririm ben ayrı olayım.
Türkiye bölgedeki her gelişmeden birinci derecede etkilenen ülke olur.
Ama ABD’nin Irak’ta başarılı olması, bölünme ihtimalini azalttı bence.
 

www.iyibilgi.com özel Seda Baştuğ

Bu haber 1,035 defa okundu.