'Montrö delindi delinecek'

28 Ağustos 2008 10:32 tsi
Rusya gerekirse savaşı göze aldığını belirtirken, Kafkas krizinin odağı Karadeniz oluyor. Nogovitsin, Karadeniz’e doluşan NATO gemileri için ‘Montrö’nün ihlali yolundalar’ derken, Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt montrö ile ilgi

Rus Devlet Başkanı Dimitri Medvedev Güney Osetya ile Abhazya’nın 1992’den beri de facto durumdaki bağımsızlıklarını tanıması karşısında ayaklanan Batı ülkelerine gerekçeli mektup yollarken, savaş olasılığını bile göze aldığı mesajları veriyor. Rusya’nın Batı ile Kafkasya üzerinden tutuştuğu bilek güreşinde odak noktası Karadeniz oluyor.
Radikal gazetesinde yer alan habere göre Rus Genelkurmay Başkan Yardımcısı Anatoli Nogovitsin, önceki gün ABD’nin Gürcistan’a insani yardım yollama gerekçesiyle Karadeniz’e askeri gemi yollamasını ‘şeytani’ diye niteleyip Karadeniz’e NATO gemilerinin doluşmasını kınadıktan sonra dün bunun 1936 tarihli Montrö Sözleşmesi’nin ihlali olabileceğini söyledi. “Karadeniz’de NATO yığılması karşısında Rus filosu bunların faaliyetlerini gözetleme görevi de üstlenmiştir” diyen Nogovitsin şöyle devam etti: “NATO Montrö Sözleşmesi’nin Karadeniz’e konuşlanacak gemilere getirdiği sınırlamalara saygı göstermeli. NATO zaman sınırlaması olmaksızın Karadeniz’e güç yığarak kalabilir mi? Montrö’ye göre hayır.”

ABD rotasyonla uzun süre kalacak
Karadeniz’e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerine Boğazlardan geçmek için 45 bin ton ağırlık, Karadeniz’de bulunmak için üç hafta zaman sınırlaması getiren Montrö, süreye aşan gemilere ne yaptırım uygulanacağını net söylemiyor. ABD’nin Türkiye’yi karşısına almamak için Montrö’yü ihlal yerine gemilere rotasyon yaptıracağı ve böylece Karadeniz’deki askeri varlığı belli bir süre koruyacağı belirtiliyor.

Nogovitsin, “Kaslarını sıkıp güç gösterisi yapıyorlar. Bizim de Karadeniz filomuza güç takviyesi yapma imkânımız var, ama bunu planlamıyoruz. Bizim sinirlerimiz sağlam” dedi.

Putin: İnşallah çatışma çıkmaz
Başbakan Vladimir Putin de sözcüsü aracılığıyla, Rusya’nın Soğuk Savaş isteyecek en son ülke olacağını belirtip ‘Bizi tecrit ederseniz ekonomik olarak siz kaybedersiniz’ mesajı verdi. ABD’nin Tiflis’i yeniden silahlandırmasına karşı önlemler aldıkların da belirten sözcü, “İnşallah doğrudan çatışma olmaz” deyip ekledi: “İnsani yardımı savaş gemesiyle yollamak rutin uygulama değil.” ABD’nin iki gemiyi Rus güçlerinin kontrolündeki Gürcü limanı Poti’ye göndermeye kalkışıp son anda vazgeçmesi ve Gürcistan’ın Türkiye sınırına yakın liman kenti Batum’un Amerikan gemilerinin uğrak yeri olmasını Rusya cevapsız bırakmadı. Rus Karadeniz filosunun amiral gemisi P-500 Bazalt füzesi donanımlı kruvazör Moskova ile iki savaş gemisi, Abhaz başkenti Sohum’un açıklarına demirledi. Görevleri arasında ‘gemilerle silah kaçakçılığını önlemek’ de sayıldı.

Sohum’un 280 km. güneyindeki Batum ise ABD destroyeri USS McFaul’ün kargo indirip açılmasının ardından dün sahil güvenlik gemisi Dallas’ı ağırladı. Amerikan 6. Filosu’nun amiral gemisi USS Mount Whitney’nin de gelmesi bekleniyor. NATO’nun 2007’de onayladığı planlı tatbikat uyarınca birer Amerikan (USS Taylor), Alman, İspanyol, Polonya ve Kanada gemisi 10 Eylül’e dek Karadeniz’de. Türk Dışişleri kaynaklarına göre Karadeniz’de kıyıdaş olmayan ülkere ait sekiz gemi var ve ABD dahil NATO ülkelerinden 10 gemi daha geçmek için bildirimde bulundu. Nogovitsin ise, Karadeniz’de 10 NATO gemisi olduğunu ve kısa sürede sekizinin daha geleceğini öğrendiklerini söylemişti. Rusya’nın Moskova’ya çağırdığı NATO Temsilcisi Dimitri Rogozin de “NATO Tiflis’e destek için Abhazya ve Güney Osetya’ya saldırırsa, savaş ilanı olur” demişti.

Önceki gün ABD’nin Tiflis elçiliği, Dallas ile McFaul’un Poti’ye gideceğini duyurmuştu. Poti hala Rus kontrolünde olduğundan ABD-Rus çatışması kaygısı doğarken, elçilik açıklamayı geri çekmişti. Elçilik sözcüsü, değişikliği açıklamayıp “Bu karar Savunma Bakanlığı’nın en üst düzeyinde alındı” demekle yetindi.

Çin endişeli ama...
Medvedev dün Tacik başkentinde Çin’in Devlet Başkanı Hu Jintao’yla buluşup krizi ele aldı. Çin Dışişleri tanımayla ilgili sadece “Güney Osetya ve Abhazya’daki son gelişmelerden kaygılıyız. İki bölgenin karmaşık tarihi ve gerçekliğini biliyoruz. Diyalog umuyoruz” derken, Hu Batı’daki 2014 Kış Olimpiyatı’nın Rus kenti Soçi’de yapılmaması girişimine karşı Moskova’ya destek verdi.

Büyükanıt'tan ilk açıklama

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Karedeniz’de şu anda Montrö Antlaşması’na aykırı bir durumun sözkonusu olmadığını söyledi. Büyükanıt dün, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’ndaki resepsiyonda, bir gazetecinin, Gürcistan-Rusya çatışmasının ardından insani yardım amaçlı ABD gemilerinin boğazlardan geçişiyle ilgili değerlendirmesini sorması üzerine, özetle şunları söyledi: “Montrö Antlaşması harfiyen uygulanıyor. Öyle bir hava veriliyor ki, sanki anlaşma yerin dibine girdi. Montrö’den memnun olmayanlar yok mu, var. Olmaması da mümkün değil. Montrö bizim için çok önemli. Karadeniz bölgenin en sakin denizi. Ama karıştırmaya başlıyorlar. Çevredeki bütün sorunları Karadeniz’e giydirmeye çalışıyorlar. Dağlık Karabağ’dan Moldovaya, Ermenistan’a kadar Türkiye’nin Karadeniz konusunda çok hassas olması gerekir. Karadeniz’de istikrarın bozulmaması gerekir.”

Bu haber 869 defa okundu.