Batı, Rusya'ya yaptırım uygulayabilir mi?

29 Ağustos 2008 07:55 tsi
Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını askerî operasyon sonrası tanıyan Rusya, uluslararası alanda sıkıntılı bir sürecin içine girdi.

Moskova, dün Duşanbe'de gerçekleşen Şanghay İşbirliği Örgütü'nden beklediği desteği alamadı. Gürcistan birliklerine karşı başarı elde eden Rusya'nın, bunu diplomatik alanda gösterebilmesi tehlikeye girdi. Kendi iç sorunları nedeni ile Çin, Moskova'ya bağımsızlıkların tanınması konusunda herhangi bir destek sağlamazken, örgüt üyesi Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan da Abhazya ve Güney Osetya'yı tanımaya yanaşmadı. 1 Eylül'de Kafkaslar'da yaşanan krizi görüşmek üzere toplanacak Avrupalı liderler, Rusya'ya yaptırım kararı alacak.

AB Dönem Başkanı Fransa'nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, dün düzenlediği basın toplantısında Rusya'ya yaptırımların gündemde olduğunu söyledi. ABD ve Avrupa, Rusya'dan Fransa'nın aracılığı ile imzalanan altı maddelik geçici anlaşmaya uymasını, tüm ordularını Gürcistan topraklarından çekmesini istiyor. Avrupa'yı kafa karışıklığı içinde olmakla suçlayan Moskova ise nükleer başlık taşıyabilen kıtalararası füze deneyerek gözdağı verdi. Rusya uluslararası toplumla imzalanan ikili anlaşmaların tamamına yakınında karşı tarafın çıkarlarının daha fazla olduğunu belirtti ve gerektiğinde bu anlaşmaları askıya almaktan çekinmeyecekleri tehdidinde bulundu.

Avrupa Birliği, Moskova'ya karşı yaptırıma hazırlanıyor

Rusya'nın Gürcistan'ın özerk bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanımasına karşı Avrupa Birliği ülkeleri tepkilerini sürdürüyor. AB Dönem Başkanı Fransa'nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Rusya'ya yaptırım uygulamayı değerlendirdiklerini duyurdu. Kouchner, yaptırımın detayları ile ilgili bilgi vermekten kaçındı. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin çağrısı üzerine AB liderleri, Gürcistan'a yapılacak yardım ve Rusya'ya uygulanacak yaptırımları görüşmek üzere 1 Eylül'de toplanacak.

AB'nin yaptırımları gündeme almasına Rusya'dan ise tepki geldi. Moskova, kümes hayvanı eti ihraç eden 19 ABD firmasına, yasak getireceğini duyurdu. Rusya Başbakanı Vladimir Putin, söz konusu firmalara, sağlık ve güvenlik konusundaki yetersizlikleri nedeniyle yasak getirileceğini aktardı. AB, Rusya'nın, Fransa ile Danimarka'dan ithal ettiği sığır, kümes hayvanı ve domuz etini kontrol etme yöntemini uygunsuz bulduğunu açıklamıştı.

Duşanbe'de gerçekleşen Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Batı'nın Moskova'ya yönelik yaptırımlarının bir kuruntudan ibaret olduğunu savundu. Kouchner'in Rusya'nın Moldova ve Ukrayna'ya da saldıracağı bir açıklaması olduğunu hatırlatan Lavrov, yaptırım iddialarının da diğer iddialar gibi Avrupa ülkelerinin kafalarının karışıklığının bir işareti olduğunu söyledi. BBC'ye bir açıklama yapan İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband ise, Rusya'ya karşı 'topyekün bir savaş' açmanın söz konusu olmadığını söyledi. Miliband, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Batı demokrasilerini izlemek isteyen ülkelerin Rusya ile karşı karşıya olma gibi bir tercihlerinin olmadığını kaydetti.

Batı ülkelerini 'yeni bir soğuk savaşa girmekten korkmuyoruz' diyerek tehdit eden Moskova dün 6 bin km'lik kıtalararası balistik füze denemesi yaparak bir gözdağı daha verdi. Rusya Stratejik Füze Gücü Komutanlığı Sözcüsü Aleksandır Vovk, Kamçatka bölgesinde devam eden askerî tatbikat çerçevesinde Rusya'nın stratejik askerî gücünün temelini oluşturan 550 kiloton nükleer başlık taşıyabilen Topol RS-12M füzesini başarı ile denediklerini açıkladı. 10 bin km menzile ulaşabilen füzeler 45 ton ağırlığında.

Putin'den ABD'ye provokasyon suçlaması

Rusya Başbakanı Vladimir Putin, ABD'yi, Gürcistan'daki çatışmaları provoke etmek ve bunu iç siyaset malzemesi olarak kullanmakla suçladı. Putin, CNN Televizyonu'na verdiği demeçte, "ABD'de birilerinin, durumu daha da hassaslaştırmak ve böylece başkanlık koltuğuna oturmayı amaçlayan adaylardan birine avantaj sağlamak amacıyla bu çatışmaları özellikle yarattığı kuşkuları artmaktadır." diye konuştu. Beyaz Saray ise suçlamaları 'akıl dışı' olarak yorumladı.

Medvedev, ŞİÖ'den istediğini alamadı

Rusya ve Çin'in öncülüğünde NATO'nun Avrasya coğrafyasında ilerleyişini durdurmak amacı ile kurulan Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinden Rusya'ya temkinli destek geldi. Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de gerçekleşen zirve sonrası ortak bir deklarasyon yayınlayan örgüt Rusya'nın Kafkaslar'da sürdürdüğü barış ve istikrar çalışmalarını desteklerken, Abhazya ve Güney Osetya'nın tanınması ile ilgili herhangi bir açıklamada bulunmadı. Deklarasyonda Gürcistan'a yönelik bir eleştirinin yer almaması da dikkat çekti. İkili görüşmelerde liderlerin Medvedev'e sorunların çözümü ile ilgili güç kullanmaktan çok barışçıl yolların tercih edilmesi gerektiğini söyledikleri ve toprak bütünlüğüne saygının önemine işaret ettikleri belirtiliyor.

Ortak deklarasyonda örgütün bölgede yaşanan olaylardan derin üzüntü duyduğu ifade edildi ve ilgili taraflar uzlaşı için masaya oturmaya davet edildi. ŞİÖ deklarasyonunda şu ifadeler yer aldı: "Üye ülkeler 12 Ağustos 2008 tarihinde Moskova'da onaylanan Güney Osetya ihtilafının çözülmesine ilişkin altı maddelik geçici anlaşmayı desteklemektedir. Örgüt Rusya'nın bölgedeki işbirliği ve barışın sağlanmasındaki aktif rolünü destekler."

Zirvede bir konuşma yapan Medvedev, Gürcistan'ın Güney Osetya halkına yönelik saldırısı karşısında bağımsızlıkları tanımaya mecbur kaldıklarını söyledi. Medvedev, "Örgütün ortak duruşunun uluslararası etkisi yüksek. Umarım zirveden siyahı beyaza dönüştürmek isteyenlere ve Gürcistan'ın saldırganlığını meşrulaştırmaya çalışanlara yönelik güçlü bir mesaj çıkar." dedi. Tacikistan'dan dönem başkanlığını devralan Rusya lideri, Kafkaslarda yaşanan sorunun örgütün bölgesel güvenlik ve istikrar için garantör olma rolünü artırdığını söyledi.

Çin tanımaya yanaşmadı

Medvedev, örgüt üyesi ülke başkanları ile de ikili görüşmeler yaptı. Önceki gün Çin Devlet Başkanı Hu Jintau ile bir araya gelen Medvedev, ikili görüşmede bağımsızlıkların tanınması konusunda destek sağlayamadı. 2014 Soçi Kış Olimpiyatları'nda başarı dileyen Jintau Tayvan ve Tibet gibi sorunlu bölgelerin bulunması nedeni ile Moskova'ya resmî destek vermedi.

Cephede Gürcistan'a karşı büyük bir askeri başarı elde eden Moskova'nın, aynı başarıyı diplomatik alanda gösterebilmesi ise zor gözüküyor. Ermenistan'ın hükümet koalisyonu içinde yer alan Daşnak partisi yetkilisi Armen Rustamyan, Erivan'ın söz konusu iki cumhuriyeti tanımasının güç olacağını söyledi. Kazakistan'dan da benzer bir açıklama gelirken Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in gelecek hafta Özbekistan'ı ziyaret etmesi bekleniyor. Batı karşıtı cephede yer alan Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un Moskova'nın teklifine sıcak bakmayacağı belirtiliyor. Rusya şimdilik Belarus'tan iki özerk bölgenin tanınması yönünde talepleri olduğunu açıklamakla yetindi. Tanıma konusunda eski Sovyet ülkelerinden tek olumlu mesaj ise Belarus'tan geldi. Belarus'un Moskova Büyükelçisi Vasiliy Dolgolev, ülkesinin Gürcistan'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarını yakında tanıyabileceğini söyledi.

Gürcistan, Rusya ile diplomatik ilişkileri kesiyor

Moskova-Tiflis arasındaki diplomatik ilişki kopuyor. Gürcistan Parlamentosu dün Rusya ile diplomatik ilişkilerin kesilmesine yönelik karar tasarısını 106 milletvekilinin onayıyla kabul etti. Parlamento, Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'ye de Rus güçlerinin Gürcistan'da bulunmalarının yasadışı olduğunu, Abhazya ile Güney Osetya'nın işgal edildiğini beyan etmesi çağrısında bulundu. Taraflar arasında tansiyon karşılıklı suçlamalarla yükseliyor. Rusya, Gürcistan'ı, Güney Osetya yakınlarına güçlerini yeniden yerleştirmekle ve Rusya'ya ait sivil uçakları tehlikeye atmakla suçladı.Tiflis ise Moskova'ya, Abhazya ve Güney Osetya yakınlarındaki bazı köylerde yaşayan Gürcüleri evlerinden sürme ve etnik temizlik yapma ithamında bulundu. Bu arada Rusya Politik Teknoloji Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı Sergey Miheyev, Rusya'nın Abhazya ve G.Osetya'da bulunmasını planladığı askerlerini Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'nü (KGAÖ) kullanarak yasal bir zemine oturtmak istediğini söyledi. Duşanbe'deki ŞİÖ zirvesine KGAÖ'ye üye ülkelerin (Ermenistan, Belarus, Kazakistan, Rusya, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan) temsilcileri ile birlikte KGAÖ Genel Sekreteri Nikolay Bordyuja da davet edildi. Bordyuja, KGAÖ'nün gözlemci statüsü ile G.Osetya'da göreve hazır olduklarını açıkladı. Rusya 18'i G.Osetya sınırında, 19'u da Abhazya sınırında olmak üzere tampon bölgede 37 güvenlik noktası oluşturmayı planlıyor.

NATO: Karadeniz'deki savaş gemilerinin krizle bağlantısı yok

NATO, Karadeniz'deki deniz kuvvetleri birimlerini takviye ettiğine yönelik Rus iddialarını yalanlayarak, halen bu bölgede mevcut savaş gemilerinin "önceden planlanmış rutin ziyaretler ve tatbikatlar" çerçevesinde işlev gördüklerini açıkladı. İttifak tarafından yapılan yazılı açıklamada, NATO savaş gemilerinin Karadeniz'deki varlıklarının Gürcistan krizi ile bağlantısı bulunmadığı belirtildi. Söz konusu savaş gemilerinin, Türkiye kontrolündeki boğazlardan geçişlerine ilişkin izinlerin de "Gürcistan'da bugün yaşanan krizden önce", haziran ayında alındığı, bu çerçevede hiçbir bağlantı kurulamayacağı ifade edildi. NATO gemilerinin, Montrö Anlaşması'na uygun şekilde, Karadeniz'de 21 günden fazla kalmayacakları belirtildi.

Açıklamada, bugün Karadeniz'de bulunan birimlerin İspanyol "Juan de Bourbon", Alman "Luebeck", Polonya'nın "Pulaski" ve ABD'nin "Taylor" gemileri olduğu bildirildi. "Ville de Quebec" isimli Kanada gemisinin gruptan ayrılarak Somali sahillerine yöneldiği duyuruldu. NATO gemilerinin halen Romanya'da oldukları, Bulgaristan'a geçecekleri ve daha sonra Karadeniz'i terk edecekleri açıklandı. NATO yetkilileri, ayrıca iki ABD gemisinin insani amaçlarla Karadeniz'de bulunduğundan haberdar olduklarını, ancak bunların İttifak komutası ile ilgisi olmadığını bildirdi.

Gürcistan'a Rusya'nın gerçekleştirdiği operasyonun ardından Batum'a demirleyen ABD savaş gemileri ile NATO ülkeleri Almanya, İspanya ve Polonya'ya ait savaş gemilerinin Bulgaristan ve Romanya'nın limanlarına gelmesi Moskova'yı tedirgin ediyor. Rusya, önceki gün NATO'nun Karadeniz'deki deniz birimlerini takviye ettiğini ve Montrö Antlaşması'nın ihlal edildiğini ileri sürerek, önlem alacağını duyurmuştu. Rusya Genelkurmay Başkanı Anatoli Nogovitsin, Karadeniz'de 4 Türk gemisi ile birlikte on NATO gemisinin bulunduğunu, bölgeye ek 8 NATO gemisinin daha geleceğini açıklamıştı. Nogovitsin, Karadeniz'deki hareketlilikten rahatsızlık duyduklarını ifade ederek, herhangi bir provokasyon olması durumunda Rusya'nın Karadeniz Donanması'nın buna karşılık vermekte gecikmeyeceği uyarısını yapmıştı.

Türkiye, Rusya'nın G.Osetya ve Abhazya'yı tanımasından endişeli

Türkiye, Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarını tanımasından duyduğu endişeyi, ABD ve AB ile paylaştı. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Dışişleri Bakanı Ali Babacan'ın Gürcistan'da son dönemde yaşanan gelişmelere ilişkin olarak önceki gün bir dizi görüşme yaptığı bildirildi. Açıklamada, Bakan Babacan'ın bu çerçevede, ABD Dışişleri Bakanı Condoleeza Rice, İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband, Almanya Federal Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier, NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, AB Dönem Başkanı Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, AB Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana, AB Dış İlişkiler Komiseri Benita Ferrero-Waldner, Genişlemeden Sorumlu AB Komiseri Olli Rehn, Avrupa Konseyi Dönem Başkanı İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt ve AGİT Dönem Başkanı Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ile telefon görüşmesi yaptığı kaydedildi. Babacan'ın görüşmelerde, Türkiye'nin, Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne verdiği önemi vurguladığı, Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlığını tanıdığını ilan etmesinden duyduğu endişeyi dile getirdiği kaydedildi. Açıklamada "Sayın Bakanımız ayrıca, ülkemizin gündeme getirdiği Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu konusunda muhataplarıyla görüş alışverişinde bulunmuştur." denildi.

Lavrov'dan önce Gürcü ve Azeri bakanlar geliyor

Kafkaslar'da yükselen tansiyonun düşmesi için aktif politika izleyen Ankara, Gürcistan Dışişleri Bakanı Ekaterine Tkeşelaşvili ile Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov'u ağırlayacak. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre Azeri bakan temaslarda bulunmak üzere bugün Ankara gelirken, Gürcü bakan Tkeşelaşvili de pazar günü İstanbul'a gelerek Dışişleri Bakanı Ali Babacan ile görüşecek. Babacan, Azeri ve Gürcü bakanların ardından salı günü de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u ağırlayacak. Ali Babacan, konuk bakanlarla, Ankara'nın ortaya attığı ve Kafkasya'da yeniden gerilimlerin yaşanmasını önlemeyi hedefleyen Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu teklifini ele alacak.

Ruslar, 12 esir Gürcü askeri serbest bıraktı

Rus ordusu, elindeki esir Gürcü askerlerinden 12'sini serbest bıraktı. Abhazya ile Gürcistan arasındaki sınırda bulunan İnguri Irmağı'nın yanında serbest bırakılan 12 asker, liman kenti Poti'de 18 Ağustos'ta esir alınmıştı. Serbest bırakılan askerlerin sağlık durumlarının iyi olduğu kaydedildi. Rusya, daha önce de 10 askeri serbest bırakmıştı.
 
zaman

Bu haber 264 defa okundu.