Gönül ilişkileri dış politikayı etkiler mi?

0 0 0000 00:00 tsi
Orgeneral Saygun’un ABD ziyareti sırasında, Beyaz Saray girişinde üst arama girişimine maruz kalması ile Newsweek Dergisi’nde yer alan “darbe” söylencesi arasında nasıl bir bağ olabilir? Türkiye hakkında çıkan tartışmalı haberlerin

Arşivlere ve bağlantılara meraklı gazeteciler arasında, bu diyalektiği kuran çok insan var. Org. Saygun Amerika’da muhatap olduğu uygulamayı reddedip oteline döndükten sonra, kendisinden ayağına kadar gidilerek özür dilendi. Bununla da yetinilmeyip, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın üç numaralı adamı Matt Bryza’nın ağzından özür tekrarlandı.

Newsweek Dergisi’nde yayınlanan “Türkiye’de darbe olacak” soslu çalışmanın ardında bulunan isim Zeyno Baran, açıklamalarını “görüştüğü üst düzey Türk generallere dayandırıyordu. Geçen kısa zamanda bunun çok general değil, tek general olduğu, ABD ziyareti sırasında bir vesile ile bir araya gelen Orgeneral Saygun’un Baran’ın yanında “Türkiye’de darbe olacak”tan bahsettiği söylendi.

Daha doğrusu bu vurgu yine Zeyno Baran tarafından yapıldı. Amerika’da mukim “Hudson Enstitüsü”nün Türkiye uzmanı olan Baran, gelen tepkiler üzerine topu Newsweek’in üzerine atarak, “söylediklerim, anlamları bozulacak biçimde kısaltılmış” açıklamasında bulundu.

Esasen basın sektörüyle ilintili olanlar NewsWeek Dergisi’nin bu türden uygulamalara (habersiz kesip biçme, anlam bozma, asparagas vb.) pek yakın olmadığını bilirler. Ancak mesele şu ki, tartışma çok kısa bir süre içinde odağını kaydırarak, Zeyno Baran’ın özel hayatına sıçrayıverdi.

Zira Zeyno Baran, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın üçüncü ismi olan ve Orgeneral Saygun’dan özür dileyen Matt Bryza’nın sevgilisiydi! Bu haber kısmen doğru. Byrza ile Baran’ın ilişkileri pek bilinmedik değil. 5 yıldan fazla süredir birlikte oldukları biliniyor. Ama düzeltilmesi gereken şu. Baran artık Byrza’nın sevgilisi değil! Eşi!

Böylece ortaya ilginç bir üçleme çıkıyor. Baran, Byrza ve Saygun ilk olarak “üst arama meselesinde bir araya geliyorlar. Daha doğrusu tatsız restleşmedeki isimler birbiriyle bağlanıyor. Daha bu haber bayatlamadan, Newsweek’in haberi patlıyor ve bu seferde başrollerini Baran ile Saygun’un oynadığı ama yine diyalektik gereği Byrza’nın da katıldığı yeni üçleme ortaya çıkıyor.

Kuşkusuz bu yapı, yani Byrza ile Baran’ın ilişkisi bu haberlerde şüpheli bir çizgi ima ediyor. Saygun ise sadece-ki eğer Saygun, “Türkiye’de darbe olacak” demediyse ki demediği anlaşılıyor-sadece figüran. Peki, Baran ile Bryza’nın bu gelişmeler yaşanırken birbirlerini haberdar etmemeleri düşünülebilir mi?

Zorlanırsa “hayır” denebilir ama bu pek mümkün görünmüyor. Türkiye’de ve Amerika’da basın bu haberleri üst üste verirken, Baran ile Byrza’nın evlerinde “günün nasıl geçti canım” sohbeti yaptıklarını iddialandırmak pek gerçekçi değil.

İyi ama bu ne demek? Açıklama için hem Baran’ın geçmişine ve ilişkilerine ve hem de Hudson Enstitüsü’nün ilgi alanlarına bakmak gerekiyor. Ek olarak Byrza’nın bugünkü ABD hükümeti içindeki pozisyonuna, ilişkilerine, destekleyicilerine ve geçmişine. Örneğin Byrza ve Baran’ın bölgemizdeki enerji dosyalarına olan ortak ilgisine, yine örneğin Rusların bu konuda ne söylediklerine dikkat gerekiyor!

Ancak iyibilgi’nin bu seferlik söylemek istediği daha farklı. Türkiye bu durumla ilk kez karşılaşmıyor. Yani, ABD’de mesleğinde başarılı (!) olmuş, tanınmış ve sağlam ilişkileri olan Türk kadınlarının ilk olayı değil bu. İsim vermeden geçelim ama herkes hatırlayacaktır; bundan kısa bir süre önce ABD’de nispeten ünlü bir gazeteci Türkiye ile ilgili bir yazı kaleme almış, metnin içeriği bugünkü gibi Türkiye’de rahatsızlık yaratmış, ancak aynı zamanda-tıpkı Baran’a yöneltilen eleştiriler de olduğu gibi-içeriğin doğru olmadığı, bu bilgilerin “hangi vasıtayla” bu gazeteciye sızdırıldığı tartışılmıştı.

Türkiye bu konuyu tartışırken aynı odak kayması yine yaşanmış, bu sefer, Türkiye’nin en büyük gazetelerinden birinin Ankara Temsilciliği’ne Amerika’daki görevinden getirilen bayan gazetecinin, yazıyı kaleme alan Amerikalı’nın sevgilisi olduğu dillendirilmişti.  İddia içeriğin bu gazeteci eliyle verildiğini söylüyordu. Ankara’da bu konu o kadar ayyuka çıktı ki, resepsiyonlarda Türklerin, “kim sızdırmış” sorularına Amerikalılar, “E, ‘masalla’, hala bulamadınız mı gözünüzün önündekini” alaycı yanıtını veriyorlardı.

Esasen bu örnekler çoğunlukla özel hayata girdiğinden her seferinde benzer ikircikli ilişkilerin ispatlanması zor. Ama sınırlı bile olsa bir-iki örnek daha verilebilir. Gazeteciliğin daha sağlam ilkelere bağlanarak yapıldığı günlerde tecrübeli ağabeyler “neyin haber olduğu neyin özel hayat olduğunu” açıklarken şu türden örnekler anlatırlardı.. “Bir büyüklelçinin sevgilisi olması haber değildir. Ama bulunduğu ülkeden biriyle ilişkisi varsa bu güvenlik sorunu yaratır ve elbette haberdir, hele o kişi de resmi görevliyse.” Belki de Türk istihbaratının bu türden “soğuk savaş” yadigarı ilişkilere biraz daha özenli bakması gerekiyor!

Bu haber 462 defa okundu.