İşin sırrı terimlerde: Dijital Büyü!

1 Eylül 2015 14:48 tsi
Gözlerinizdeki perdeyi nasıl kaldıracaksınız?

Geçtiğimiz haftalarda ABD menşeili bir "podcast" yayınında çağdaş iletişim teknolojilerinde Okült ve fantastik öğelerin yerini tartışıldı. Programda iyibilgi okuyucularının da faydalı bulabileceğini düşündüğümüz kısımları kısaca özetlemek istiyoruz:

- Günlük bilgisayar kullanımında karşımıza çıkan basit terminojilerde bu fenomeni rahatlıkla gözlemleyebiliyoruz. Kurulum 'Sihirbazları', bizler daha ne olduğunu bile anlayamadan gözümüzün önünde 'el çabukluğuyla' çeşitli uygulamaları sisteme yüklüyor. İşletim sisteminizin en önemli parçası olan 'daemon'lar (iblisler) sizin hiçbir şekilde farkında olamayacağınız işletim sistemine ait temel işlemleri sürdürürler. Bunun benzeri onlarca terim bilgisayar jargonunda yerini almış durumda. Bu terimlerin kimler ve hangi saiklerle seçildiğini merak ediyor musunuz?

- Özellikle istihbarat alanında bu tür okült göndermeler çok yaygın. Güncel bir örnek olarak, Edward Snowden tarafından sızdırılan ABD Ulusal İstihbarat dosyalarında yer alan gizli dinleme programlarından MYSTIC'e (Mistik) ait sunum dosyasının kapağı... Elindeki değnekte taş yerine telefon bulunan bir büyücü... Kompleks teknik sistemler ile haşır neşir olan istihbarat kurumlarının iç kültürü, okült ve fantastik öğelerin hakimiyeti altında.

---

- Dünyanın en uzak iki ucunu aynı anda biribiriyle etkileşime sokabilen iletişim teknolojilerinin çağdaş insanının algısında aldığı yer, büyü yapmakla eş değer hale geldi. Eski mekanik sistemlerin işleyişi iyi kötü gözlemlenebilir, çalışma prensiplerine az çok müdahale edilebilir, sebep ile sonuç arasındaki adımlar gözlemlenebilirken, dijital çağın sunduğu kompleks cihazlar ve süreçler hiçbir şekilde kullanıcılarını işleyiş sürecine müdahale etme izni vermiyor. Sebep ve sonuç arasındaki süreç, gözlemlenebilir bir zamandan, ana indiği için, her şey büyü gibi geliyor. Umberto Eco'nun bu konudaki büyüye dair tanımı, zihin açıcı niteliktedir.

- Bilgisayarlardaki programalama dilinin neden bir 'kodlama' olarak adlandırıldığı, yüzyıllar öncesindeki Neoplatonik ve Hermetik öğretilere kadar gitmektedir. Özetle; doğa, ilahi gerçeğin gizli 'kodunu' içerir. Bunu çözmek, 'deşifre' etmek, saklı öğretileri gerektirir. Yüzyıllar önce bu simyacıların kullandığı dil ile bugün programcıların kullandığı diller arasındaki ilişki burada saklıdır. (Şifreleme-deşifreleme teknolojilerini aklınıza getirin) Nihayetinde Francis Bacon ve arkadaşlarının son şeklini verdiği, doğa bilimleri ve en önemlisi matematik yardımıyla doğa üzerinde hakimiyet kurma hevesi...

- Peki insanlar neden bu teknolojileri büyü olarak görmeye bu kadar yatkın? Buna verilen cevaplardan biri: İnsanlar artık bir şeyin gerçekleşmesi için  iki saniyeden fazla bekleyemiyorlar. Büyü yapılıyormuş gibi hemen sonuç bekliyorlar. Zaman mefhumu saniyenin milyonda birine indirgenmiş (Google arama hızlarının neden gözünüze sokulduğunu düşünün), son derece sabırsız ve  tahammülsüz nesiller ortaya çıktı. Burada bahsedilen şey zaman algısının tamamen ortadan kalkması değil. Tam tersine, bir atomun içine sıkıştırılmaya çalışılıyor. Nanolaşıyor

- Başka dünyalardan, başka dünyanın insanlarından cihazlar sanki elimizdekiler. Hiç kimse Google kadar bir soruya hızlı cevap veremiyor. Nasıl işlediklerini bilmedikleri için belki de bu kadar hızlı sonuç bekler hale geliyoruz. Mekanik sistemlerde gene de sistemin işleyişi azıcık kendini belli edebiliyordu. Bu dijital çağ ürünlerinde sürece hakim olmadığımız için, sonuçlara da yabancıyız. (Bir çiftçi traktörünün motoronun nasıl işlediğini iyi kötü öğrenebilir, bozulduğunda müdahale edebilir. Telefonu bozulduğunda hiçbir şey yapamaz.)

- Google, internete dair bir çok algıyı değiştirdi. İhtiyaçlarınızı sizden önce biliyor (Bir aratma yaparken sizden önce kelimeleri tamamlaması ve düzeltmesi). Sizin daha aklınızda yokken, teknoloji, ihtiyaçlarınızı ve/veya arzularınızı size söylemeye başladı. Tavsiye ediyormuş gibi başlayan ancak bir telkine dönüşen arama cümleleri... Teknolojinin insan hakimiyetinden çıkıp, kendi özgürlüğünü kazanması sürecindeyiz. Örneğin 24 saat bileğinize bağlı duran ve uyku durumunuzu ölçen akıllı cihaz ile evdeki akıllı termostatınız etkileşime girerek, siz hiçbir şey söylemeden hem uyanık hem uyurken, ayrı ayrı durumlar için ev sıcaklığını farklı şekilde otomatik ayarlayabiliyor. Bu vücudunuzun sihirli bir değneğe dönüştüğünü gösteriyor. Herhangi bir sözlü ya da bilinçli bir davranışta bulunmadan, bedeniniz üzerinden çevrenize etki edebilmeniz, bir nevi büyüdür.

Büyü ve teknoloji... Neye dönüştüğümüzü iyice kavramanız için belki de üzerinizdeki "büyünün" kalkması lazım.

www.iyibilgi.com özel

Bu haber 2,874 defa okundu.