Başörtüsü uzlaşmasıyla ilgili herşey!

25 Ocak 2008 09:17 tsi
Üniversitelerde yaşanan türban sorununun çözümü amacıyla AK Parti ile MHP anayasa değişikliği trafiği mutabakatla sonuçlandı. İki parti arasında basın aracılığıyla süren 6 günlük tartışma önceki gün AKP'nin teklifinin MHP'ye iletilmesiyle somutlaştırıld

Dün ise AKP ve MHP kurmayları ortak bir toplantıda görüş birliğine vardılar. Toplantıda, AKP'nin önerdiği değişiklikler tek tek ele alındı. 10'uncu maddede bir değişiklik yapılması konusunda iki taraf da olumlu görüş belirtirken, 13'üncü maddeyle ilgili MHP, "Bu maddede değişikliğe gerek yok" görüşünü savundu ve "Anayasal metinle yargı özgürlüğünü sınırlamış oluruz" dedi. AKP'liler de, "Çok ısrarlı değiliz" deyince bu madde metinden çıktı. İki parti türban özgürlüğünün yüksek öğrenim ile sınırlı kalması konusunda ise görüş birliğine vardı. Uzlaşılan değişikliğe göre, "hizmet alan-veren" ayrımı yapıldı. Değişikliğin "hizmet alanlar"la sınırlandırılarak, kamuda doktor, öğretmen, hâkimlerin türban takabileceği endişelerinin önüne geçildi.

Uzlaşmaya 'kılık' itirazı

Görüşmede 42'nci madde konusunda pürüzler yaşandı. AKP, "Hiç kimse kılık kıyafeti nedeniyle yüksek öğrenim hakkından mahrum bırakılamaz" cümlesinin anayasaya girmesini savundu. MHP ise bıyık, sakal gibi biçimlerin ve farklı bölgelerde farklı algılanabilecek kıyafetlerin bu maddeyle istismar edilebileceğini savunup "kılık kıyafetle ilgili düzenlemenin anayasada değil, YÖK Yasası veya yönetmeliklerde yapılmasını önerdi. Bunun üzerine, konunun iki lidere bırakılması benimsendi. Ortak basın açıklamasında MHP Genel Başkan Yardımcısı Cihan Paçacı, "Teknik çalışma sürüyor, 1-2 güne daha ihtiyacımız var" derken AKP Grup Başkanvekili Sadullah Ergin, "Sorun yok" diye konuştu. Başbakan Erdoğan da İstanbul'da gazetecilerin sorusu üzerine "MHP ile genel konularda mutabıkız" dedi.

5 soruda türban sorunu

1 Soru: AK Parti ve MHP'nin ortak formülü türban sorununu çözer mi?

Cevap: Hukukçular arasında "çözer" diyen de var, çözmez diyen de. Çözmez diyenler de, "başka sorunlar yaratır" görüşüyle çözmez diyor.

2 Soru: Anayasa Mahkemesi, Anayasa'da yapılacak değişikliği iptal edebilir mi?

Cevap: Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğini sadece şekil yönünden yani değişikliğin yapılışı sırasındaki işlemlere bakarak denetleyebiliyor.

3 Soru: Anayasa değişikliğinin nasıl uygulanacağını düzenleyen bir yasa çıkmak zorunda mı?

Cevap: Bazı hukukçular, Anayasa hükmünün de bir kanun olduğunu ve doğrudan uygulanabileceğini savunurken bazıları "mutlaka bir yasa gerekir" görüşünde.

4 Soru: Danıştay, Anayasa değişikliğini geçersiz kılacak bir karar verebilir mi?

Cevap: Mümkün. Örneğin başörtüsü ile okula gelen öğrencinin üzerinde baskı oluşturduğunu iddia eden bir öğrenci, o kişinin, Anayasa'nın laiklik ilkesini içeren 2'nci maddesine göre atılmasını isteyebilir. Dava idari yargıya giderse Danıştay, iptal edebilir.

5 soru: Uygulama yasası çıkarsa ne olur?

Cevap: Anayasa Mahkemesi bu yasayı, Anayasa'nın 2'nci maddesine dayanarak iptal edebilir ve bu durumda türban sorunu, 42'nci maddede değişiklik yapılsa da çözülemeden kalır.

AİHM'den içtihat uyarısı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Başkanı Jean-Paul Costa, AİHM'nin türban davasındaki kararıyla ilgili içtihadının değişme olasılığının az olduğu mesajı gönderdi. Costa, Strasbourg'da NTV'ye yaptığı açıklamada, mahkemenin, "türban davası" olarak bilinen Leyla Şahin davasındaki kararını çoğunlukla aldığını hatırlattı ve bu tür hükümlerin çok zor değiştiğini söyledi.

Çoğunluk kararı

Fransız yargıç Costa, "Leyla Şahin kararının bir içtihat oluşturduğu doğrudur. Bu kararın, mahkemenin Büyük Dairesi'nde 16'ya karşı 1 oyla kabul edildiğini hatırlatmak isterim. Mahkemede içtihat değişikliği mümkün ama çok nadir bir durumdur. İçtihat değişikliği çok zorlayıcı nedenler olduğunda gündeme gelebilir" dedi. AİHM, Leyla Şahin'in türbanla üniversitelerde derslere giremediği gerekçesiyle açtığı davada, bu konuda Türk üniversitelerindeki uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olmadığı sonucuna varmıştı. AİHM, bu davayla ilgili kararında, "başkalarının hak ve özgürlüklerini ve kamu düzen ve güvenliğini korumak amaçlı ise demokratik bir toplumda devletin üniversitelerde türbana yasak getirebileceği" hükmünde bulundu.

'İhlal yok'

Strasbourg yargıçları, türban yasağıyla ilgili uygulamanın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ne din ve vicdan ne de eğitim özgürlükleriyle ilgili maddelerini ihlal etmediğine hükmettiler. Ancak AİHM kulislerinde, Şahin kararının kesinlikle "türban yasağına yeşil ışık" olarak okunmaması gerektiği söyleniyor.

TÜSİAD: Gereksiz gündem

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ, TÜSİAD Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada türban değişikliğine dikkat çekti. Yalçındağ, enerjinin ekonomiye yoğunlaştırılması gerekirken bir süredir aslında çok daha rahat bir zamanda tartışılması gereken türban konusunun, gündemin birinci maddesi haline getirilmesini eleştirdi. Yalçındağ, şöyle dedi: "Toplumsal hayatta eşitsizlik, eğitimsizlik, istihdama katılma zorluğu, aile içi şiddet gibi vahim sorunlar. İşte bu nedenle, temel ekonomik ve sosyal sorunlarımızı öne almalı, gündemimizi dünyadaki gelişmelere uygun hale getirmeliyiz. Aksi halde küresel dalga, yaşam biçimimize bakmaksızın hepimizi önüne katıp sürükleyebilir.''

'AİHM kararı zor değişir'

AİHM'de görev yapacak olan ilk Türk kadın yargıç Prof. Dr. Işıl Karakaş, Türkiye'de iç hukukta düzenlemeler yapılsa bile AİHM'nin vermiş olduğu kararın değişmesinin kolay olmadığını ifade etti. Prof. Karakaş. "Mahkemenin kararı içtihad dediğimiz şey. Tabii ki, Türkiye'de iç hukuk değişirse, 'farzedin ki anayasa değişti' ve bir kişi yeni durumdan mağdur olduğu iddiasıyla dava açtı. İşte o zaman AİHM Türkiye'deki yeni düzenlemelere bakar, kişinin iddialarını inceler ve bu durumun hak ihlalini oluşturup, oluşturmadığına karar verir. Yani hemen AİHM yeni bir karar verir demek kolay değil."

Baykal: Sürpriz değil

CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, AKP ile MHP arasında anayasanın 10 ve 42. maddelerinin değiştirilmesine yönelik mutabakatı "Sürpriz teşkil eden tarafı yok" diye değerlendirdi. Baykal, ısrarlı sorular üzerine, "Görmedim, anlaşma haberi geldi. İçeriğini bir görelim. Sürpriz teşkil eden tarafı yok. Mutabakat sağladıkları görülüyor" dedi. Baykal, "Anayasa Mahkemesi'ne götürebilir misiniz?" sorusunu ise "Hele içeriğini bir görelim" diye geçiştirdi. CHP Grup Başkanvekili Süha Okay ise şöyle konuştu: "Anayasanın herhangi bir maddesinin değişimi, rejime aykırıdır. Türban üzerinden siyasi rant yarışı yapılıyor. Laik terimini değiştirseler onlar için yerinde bir karar olur."
Anayasa hukukçuları değişiklikleri değerlendiriyor

'Mahkeme isterse usulden bozabilir'

Anayasa Hukukçusu Mümtaz Soysal, yapılacak herhangi bir düzenlemenin, Anayasa'nın 2'nci maddesine dayanarak Anayasa Mahkemesi'nce istenirse usulden bozulabileceğini söyledi. Soysal şöyle konuştu: "Mahkeme bir şekilde usul hatası görürse bozabilir. İkinci madde değiştirilmesi teklif dahi edilemez maddeler arasında yer alıyor. 42'nci maddede ya da başka bir maddede yapacağınız düzenleme 2'nci maddede uygun olmak zorunda. Yapılan düzenleme istenirse laiklik ilkesine ters bulunabilir. Ama bozmaya niyeti varsa. Şimdiki oy dengesi ile ne olur bilmiyorum."

"42'nci maddeye bazı kriterler eklenmeli"

Sivil anayasa taslağını hazırlayan Prof. Dr. Ergun Özbudun şunları söyledi: "AK Parti ve MHP'nin üzerinde anlaştıkları söylenen metni tam olarak bilmiyorum ama kamuoyuna yansıyan haliyle, 42'nci maddeye 'Hiç kimse, kılık kıyafeti nedeniyle yüksek öğretim hakkından mahrum bırakılamaz' denilerek bir ekleme yapılmasıyla yetinilirse bunun sakıncaları olacağını düşünüyorum. Bu düzenleme bu haliyle yürürlüğe girerse ve buna bağlı olarak yasa veya yönetmelik çıkarılırsa elbette başörtüsü ile öğrenciler okula girebilir, ancak hiçbir kriter getirilmemesi sakıncalar doğurur. Örneğin, 'ceza mevzuatı' ve 'kamu düzeni' veya 'genel ahlaka aykırı olmamak kaydıyla' gibi kriterler getirilmeli".

'AİHM, yasakçı bir mütalaa bildiremez'

Eski Yargıtay Başkanı Sami Selçuk konuyla ilgili şunları söyledi: "Anayasa değişikliği hakkında görüş açıklamak için henüz çok erken. AİHM başkanının içtihatların öyle kolay değişmeyeceği konusundaki açıklaması doğrudur. Ancak Türkiye'de meseleye tersten bakılıyor. AİHM türban yasaklansın demedi. İç hukukta yer alan türban yasağına karşı başvuru üzerine 'iç hukuktaki değerlendirme hukuka aykırı değildir' dendi. Eğer iç hukukta türban serbest bırakılmasına dair bir karar alınırsa AİHM buna karşı yasakçı mütalaa bildiremez."

 

Bu haber 2,533 defa okundu.