Baharda ot yemeli!

13 Mart 2008 14:00 tsi
Bahar geldi, her yer cıvıl cıvıl. Topraktan binlerce ot fışkırdı. Bu otları tanıyanlar topladı, pazarlara getirdi. Çiğ yenilecekler, haşlanacaklar, kuzu etli yemeği yapılacaklar ayrı ayrı. Acaba hangisini nasıl yapmalı?

Yılın en güzel zamanı geldi. Önce bademler, sonra can erikleri çiçeklendi. Yol kenarları papatyalar, hindiba çiçekleri, ballı babalarla dolu.

Bu sevinç en iyi nasıl paylaşılır? Topraktan bizim için çıkmış hediyelerimizi soframıza taşıyarak belki. Bizim için en iyi zamanı beklemiş, tam zamanında çıkmışlar. Onlara en çok ihtiyacımız olduğunda.

Evet, şimdi gerçekten bol bol yabani ot yemeli. Çiğ yiyebildiklerimizi çiğ, bazılarını haşlayarak, bazılarını böreklerde kullanarak. Bulgur pilavına katarak veya birkaç çeşidini karıştırıp tencerede pişirerek.

Kısa bir listeyle hangi otun nasıl pişirilebileceğini yazalım:

Arapsaçı (Rezene): Dereotuna benzer, anason kokar. Yaprakları kaynar suya batırılıp çayı yapılır. Kuzu etli yemeği yapılır. Kavurması yapılır, böreklere konur. Nisan ayından sonra yenmez, üstünden yılan geçer derler.

Cibez: Küçük lahana yapraklarını andıran cibezin haşlama salatası yapılıyor.

Çiriş: Doğu Anadolu’nun en sevdiği ot. Önce yumuşayana kadar haşlanıyor, sonra bulgurlu salçalı yemeği yapılıyor. Sütle yemeği yapılıyor.

Ebegümeci: Haşlanarak salatası, pirinçli zeytinyağlı yemeği ve sarması yapılıyor. Sap kısmı kullanılmaz. Salata ve sarma için çok az haşlayın, narindir. Bol limon yakışır. Böreklere katılabilir. Suda çok az haşladıktan sonra ezip yüzünüzde yarım saat bekletin, cildiniz gençleşsin.

Gelincik otu: Gelincik çiçeği açmadan önce yeşil yaprakları toplanıp yenir. En çok hafif kavrulduktan sonra böreklere yakışır.

Hodan (Galdırık, Ispıt): Giresunluların çok sevdiği, tüylü yaprakları, mor çiçekleri olan kendine has bir bitkidir. Kök kısmının dışı kazınır, biraz haşlanır. Sonra kavrulur, üstüne yumurta kırılır. Yaprakları ile sarma yapılabilir.

Hindiba (Radika): Yıkandıktan sonra doğranıp tuzla ovuluyor, çiğ yeniyor veya haşlama salatası yapılıyor. Ak hindiba ve kara hindiba olmak üzere iki çeşit. Tadı acı ama karaciğerimiz bayılıyor.

Isırgan: Çorbası, mısır unuyla sarımsaklı püre yemeği yapılır. Böreklere çok yakışır. Kaynar suda 1-2 dakika bekletilip çayı yapılır. Özellikle vücudun zayıf düştüğü zamanlarda bol ısırgan yemek kuvvet verir.

Kazayak: Yere yakın büyümüş maydanoz yapraklarına benzer. Kuvvetli bir kokusu vardır. Körpeleri çiğ yenir. Sarımsaklı yoğurtla salatası yapılır. Kavurması yapılır. Çiğden böreği yapılır.

Kuzukulağı: Yıkandıktan sonra olduğu gibi yeniyor, salatalara katılıyor.

Labada (Yabani pazı, Efelek): İnce uzun, narin yapraklı ve tatlı bir ottur. Çiğ yenebilir, çok az haşlanıp salatası yapılabilir. Çok az haşlanıp sarma yapılabilir.

Madımak: Orta Anadolu’nun baş tacı. Çorbası, yemeği, bulgur pilavı yapılıyor. Sert sap kısımlarını tek tek ayıklamak gerekli.

Şevket-i bostan (akkız): Kuzu etli yemeği yapılıyor. Bana göre dünyanın en lezzetli otlarından. Kök kısmının dışı soyuluyor. Orta kısmındaki sert parça atılıyor.

Turpotu: Haşlama salatası, kavurması yapılıyor. En kolay, en çok bulunan otlardan.

Yabani kuşkonmaz (Tilkişen): Elle kırılmayıp bükülen sap kısmı atılıyor. Elle çıt çıt kırılıp parmak boyunda parçalara bölünüyor. Sonra haşlanabilir veya kavrulabilir. Kavurmasının üstüne yumurta kırılırsa nefis olur.

Yabani semizotu (Pirpirim): Çiğden sarımsaklı yoğurtlu salatası yapılır. Soğanlı piyazı yapılır. Pirinç veya bulgurla yemeği yapılır. Mayhoştur, çok lezzetlidir.

Doğanın zenginliğine karşılık bu liste son derece kısa. İstanbul’da daha rahat bulunan otlardan bazıları bunlar. Otlarla yapılabilecek yemekler de burada verdiğimiz örneklerden çok daha fazla çeşitli.

İstanbul’da hangi gün hangi pazar var?

Bu otları toplama şansınız yoksa semt pazarlarına civar köylerden getiriliyor. Gittiğiniz pazarlarda “köy pazarı” diye anılan kısımlarda bulabilirsiniz. Bir de, bu pazarların en güzel tarafı, satan insanlar veya oradan alışveriş yapanlar otları nasıl ayıklayacağınızı, nasıl pişireceğinizi çok güzel anlatırlar.

Pazartesi: Bahçelievler
Salı: Kadıköy
Çarşamba: Bostancı, Fatih, Yeşilköy
Perşembe: Erenköy, Merter, Suadiye
Cuma: Kartal, Kocamustafapaşa, Üsküdar
Cumartesi: Şişli (ekolojik), Pendik, Beşiktaş, Bahçeşehir, Bakırköy, Beykoz
Pazar: Soğanlık, Küçükçekmece, Kasımpaşa (Kastamonu pazarı)

Pişirmek için püf noktaları:

Otları iyi yıkamak önemli. Bir kere duru suyla, bir kere sirkeli suyla (bir leğene 1-2 çorba kaşığı sirke), en son da tekrar duru suyla yıkamak iyi olur (bu suları atmayıp çiçek sulamak için kullanabilirsiniz).

En çok faydayı çiğ yiyerek alabiliriz. Yiyebildiklerinizi çiğ yiyin. Pişireceklerinizi az ve kıvamında pişirin. Haşlarken içine biraz tuz serpilmiş kaynar suya atın. Başında durun. Sapı rahat çiğnenecek kadar yumuşadığında sudan çıkarın. Salataları nasıl yapabileceğinizi daha iyi görmek için aşağıda turpotu salatası tarifini veriyoruz.

Sarma yapacağınız zaman iç malzemesini önceden pişirin. Ot çok çabuk pişeceğinden sardıktan sonra 10-15 dakika kadar tencerede pişmesi yeterli olur. Bulgurlu, pirinçli veya etli harçlar yapabilirsiniz.

Turpotu Salatası
2-4 kişilik

Malzeme:
1 demet turpotu
3-4 çorba kaşığı zeytinyağı
1 limonun suyu
Deniz tuzu veya kaya tuzu

Hazırlanışı:
Turpotunun varsa sararmış veya bereli yapraklarını ayıklayın. Yapraklarını tek tek ayırın. Biri sirkeli suda olmak üzere birkaç su yıkayın, süzün.
Geniş bir tencerede bol su kaynatın. İçine 1 çay kaşığı kadar da tuz atın. Harlı ateşte su fokur fokur kaynayınca otları ilave edin. Sap kısmı hafif yumuşayana kadar haşlayın. Hemen sudan çıkarıp süzgece alın.
Biraz ılınınca doğrama tahtası üstünde küçük küçük doğrayın. Üzerine haşlama suyundan bir iki kaşık gezdirip karıştırın.
Zeytinyağı ve limon suyunu ilave edip tekrar harmanlayın. Tadına tuzuna bakın.
Bekletmeden, ılık ılık servis yapın.

 

Bu haber 7,451 defa okundu.